W CELI Więzień II . Waszkowski . Więzień I . Co tam jest? Pada. Deszcz ze śniegiem. Bili? Nie. Nic nie słychać. Dlaczego nie pukają w ścianę? Zaczną. Podejdź bliżej. Waszkowski , Uważaj! Nie wiedzą jeszcze, jak cię podejść Wiem. Tego się nigdy nie wie do końca, człowieku. Rzucałeś się w nocy. Śniło mi się znów przedstawienie z włoskimi tancerzami na dworze pana Szczęsnego... Poczucie siły – musiał sobie wtedy myśleć pan Szczęsny – z prawdziwie możnych przechodzi też, widać, na maluczkich. Pijany szlachciura, który chciał go ciąć szablą. Został wyprowadzony do sieni, leży tam na skrzyni i cucą go lokaje. Pan Szczęsny myśli, że nie ma właściwie jednej ojczyzny. Raduje go to, ale i napawa lękiem. Wychowani w tej samej łacinie, którą szlachciura umie się jako tako posługiwać w koślawych jej odmianach, oddychający tym samym – mój Boże, prawie tym samym, bo z tego samego nieba lejącym się powietrzem, różne przecież mają wyobrażenia o ojczyźnie… Leż spokojnie. I wie już, że to tak musi być wymieszane. Uspokój się. Prosiłem, żeby przysłali lekarza. Do czego mi on potrzebny? Tobie by się on bardziej przydał... Posłuchaj, pałac oświetlony, okna się jarzą wielkim światłem... , lekarz () Jak tam ćwiczenia, Piotrze Porfirowiczu? () No, no, niech się pan tak nie złości, Iwanie Iwanowiczu. Pytam po przyjacielsku () Co tam znowu? Gorączkuje Jego pytam! () To tak... Nie jest dobrze. Boli? Od patrzenia na pana nie przechodzi. Szkoda. Bo ja jestem właściwie jedynym lekarstwem na te cierpienia. Jeśli to nie brzmi jak bluźnierstwo. Pana tu jeszcze nie widziałem. Zgadza się Ale to i owo słyszałem () Klimat niedobry. Z wiosną przyjść musi polepszenie. Ale trzeba jej doczekać. Z pana pomocą Ma się rozumieć. Mówiłem już: trzeba mieć wolę przetrwania. Bez niej moja pomoc nic ci nie da. Jemu jest potrzebny szpital, doktorze! Ja wiem, co mu jest potrzebne... Pada? Bez przerwy. Ale przyjdzie słońce – śnieg zniknie szybko. Dlaczego pan go nie chce leczyć? Leczę go, leczę, mój panie. Z miłosierdzia chrześcijańskiego? A co? Stracił pan wiarę? Owszem, z miłosierdzia. Bo ja mocno wierzę, że boskie prawo winno pozostawać w zgodzie z obyczajem państwowym. Wspaniały humor, doktorze. Tobie też radzę, abyś nie tracił humoru. Lekarz , , po chwili Strażnik. () Żegnam panów. A ty mógłbyś się uśmiechnąć przynajmniej, Piotrze Piotrowiczu... () Więzień II Wierz mi to porządny człowiek. Ten lekarz? Szkoda, że jest sam właściwie, bo pozostali dobrali się jak w korcu maku.