Adampol ("Na prowincji")
Majątek z powieści Na prowincji Elizy Orzeszkowej. Spośród dóbr, majątków i folwarków o tej nazwie dwa znajdujące się na Grodzieńszczyźnie mogły być znane Orzeszkowej: dobra Dunin-Charkowiczów w powiecie słonimskim oraz główny folwark – „serce całego gospodarstwa” – w nadniemeńskich dobrach Szczorse w powiecie nowogródzkim (od 1843 r. gubernia mińska, wcześniej grodzieńska), gdzie funkcjonowało „gospodarstwo wzorcowe” Chreptowiczów. Majątek starego, zasłużonego rodu znany był z wysokiej kultury rolnej i umysłowej oraz z dbałości o włościan (wczesne oczynszowanie, szkoły, szpital). W rezydencji w Szczorsach bywali m.in. Stanisław August Poniatowski, Joachim Lelewel, Adam Mickiewicz, Władysław Syrokomla, a w latach osiemdziesiątych XIX w., opierając się na lokalnej kadrze pracowników, do kwitnącego stanu doprowadził majątek inżynier agronom Ferdynand Fischer z Saksonii. Być może fakty te i postaci zainspirowały powieściowe sylwetki hrabiny X. oraz Bolesława Topolskiego. Zob. SGKP 15, cz. 1, s. 11; SGKP 11, s. 859 i n. (cytaty s. 860); SGKP 7, s. 258, 260–261.
Fragmenty z tym bytem 13
