Tuchołko Fiodor (Teodor)
Fiodor (Teodor) Tuchołko (lub: Tuchołka, 1807–1873) – pułkownik żandarmerii rosyjskiej, członek Audytoriatu Polowego Wojsk Warszawskiego Okręgu Wojennego, prezes Tymczasowej Komisji Wojenno-Śledczej w latach 1863–1873. Znany ze swej bezwzględności i okrutnych metod podczas przesłuchań.
Fiodor Tuchołko urodził się w rodzinie carskiego generał-majora. Kontynuował wojskowe tradycje rodzinne, ale dopiero służba w organach śledczych przyniosła mu sukcesy i uznanie zwierzchników. Jako kornet litewskiego pułku ułanów brał udział w tłumieniu powstania listopadowego i za zasługi na polach bitewnych został awansowany na porucznika. W 1841 r. został majorem, w 1851 r. podpułkownikiem, w 1852 r. mianowano go dowódcą Noworosyjskiego Pułku Kozaków. W 1857 r. został przeniesiony w stan spoczynku. Brał udział w wojnie krymskiej, za co otrzymał odznaczenie państwowe. W 1859 r. został ponownie przyjęty do służby: powołano go do wzięcia udziału w spisach wojskowych i poborach rekruta w Królestwie Polskim. Szybko się wyróżnił i został przeniesiony do Wojskowej Komisji Śledczej do Spraw Przestępstw Politycznych przy namiestniku Królestwa Polskiego. Za zasługi w komisji został mianowany pułkownikiem. Po wybuchu powstania styczniowego został członkiem Audytoriatu Polowego Wojsk w Królestwie Polskim, a za gorliwą pracę otrzymał order św. Włodzimierza. We wrześniu 1863 r. został wyznaczony przez namiestnika Teodora Berga na stanowisko prezesa Tymczasowej Komisji Wojenno-Śledczej przy Namiestniku i Głównodowodzącym wojsk. Służbę swoją pełnił aż do śmierci, słynąc z bezwzględności, okrucieństwa wobec więźniów i skuteczności w tropieniu powstańców styczniowych. Zdobył uznanie swoich przełożonych, jego bowiem zasługą (i kierowanej przez niego Tymczasowej Komisji Śledczej) było m.in. rozpracowanie Rządu Narodowego i doprowadzenie do skazania na śmierć Romualda Traugutta
Zob. Z. Strzyżewska, Śledcze do Spraw Wykroczeń Politycznych w Królestwie Polskim w walce z Powstaniem Styczniowym, „Niepodległość i Pamięć” 1998, nr 12, s. 87–99)
Fragmenty z tym bytem 25
![[8] Wieczór. W izbie przesłuchań](/storage/fragments/1498.png)
![[9] Wieczór. W celi](/storage/fragments/1499.png)
![[12] Dzień. W izbie przesłuchań](/storage/fragments/1504.png)
![[7] Dzień. W izbie przesłuchań](/storage/fragments/1496.png)
![[5] Wieczór. Izba przesłuchań](/storage/fragments/1493.png)
![[1] Dzień. Izba przesłuchań](/storage/fragments/1487.png)
![[3] Wieczór. Izba przesłuchań](/storage/fragments/1489.png)
![[4] Poranek. W celi](/storage/fragments/1491.png)
![[10] Dzień. Izba przesłuchań](/storage/fragments/1501.png)
![Akt I [1] W izbie przesłuchań](/storage/fragments/2246.png)
![Akt I [3] W izbie przesłuchań](/storage/fragments/2248.png)
![Akt II [9] W celi](/storage/fragments/1391.png)
![Akt II [9] W celi](/storage/fragments/2255.png)
![Akt I [1. W izbie przesłuchań]](/storage/fragments/1382.png)
![Akt I [3] W izbie przesłuchań](/storage/fragments/1384.png)
![Akt I [4] W celi](/storage/fragments/1385.png)
![Akt I [5] Izba przesłuchań](/storage/fragments/1386.png)
![Akt I [7] W izbie przesłuchań](/storage/fragments/1389.png)
![Akt II [8] W izbie przesłuchań](/storage/fragments/2254.png)
![Akt II [8] W izbie przesłuchań](/storage/fragments/1390.png)
![Akt II [12] W izbie przesłuchań](/storage/fragments/1394.png)
![Akt I [7] W izbie przesłuchań](/storage/fragments/2253.png)
![Akt I [5] Izba przesłuchań](/storage/fragments/2250.png)
![Akt I [4] W celi](/storage/fragments/2249.png)
![Akt II [12] W izbie przesłuchań](/storage/fragments/2258.png)