Jaśnie wielmożnemu
panu, panu Aleksandrowi
Chodkiewicowi, staroście i dzierżawcy
grodzieńskiemu, etc. etc. panu
memu miłościwemu.
Jak Pollio Marona, Mecenas Flakkusa,
Jak Mezala swą łaską wzruszył Tibullusa.
Tak też wirsz moj wzbudziła, Panie Miłościwy,
Twoja dzielność, z ktorej dom twoj sławny uczciwy.
Bowiem wielmożność twoję Muze^[1] wychowały,
W Helikonie, gdzieć mądre nauki podały.
Ktoremi w swej ojczyźnie snadź wszytkich celujesz,
W nich sie zawżdy obierasz, i takich miłujesz.
Minerwa dałać radę w młodych leciech zdrową,
Ktorą ojczyznie pomoc dawasz swej gotową.
Dałać też Pallas męstwo i Marsowe dary,
Aby bronił ojczyzny i powszechnej wiary,
W ktorejeś przeszedł znacznie i Nummę Rzymskiego,
Strzegąc w statecznej wierze zakonu pańskiego,
Idąc torem cnot swiętych, przodkow swych przesławnych
Ktorzy są znaczni męstwem, i radą z lat dawnych.
Ktorzy krolom, ojczyźnie, rzeczypospolitej,
Dostali swym rycerstwem sławy znamienitej.
Często Tatarow, Moskwę, z ojczyzny płoszając,
Prywatę w pospolitym dobru zamykając.
Ktorzy własną dzielnością w cnej sławie urośli,
Herbow, godności zacnych, przez rycerstwo doszli.
Swiadczy to obroniony Kijow, i Podole,
Krwawe tatarskie hordy, i iwańskie pole.
Ktorych wszytki cne sprawy w twojej wielmożności,
Swięcą jak Febus jasny, w kwitnącej młodości.
A zwłaszcza biegłość mądra nauk wyzwolonych,
I wspaniałość umysłu cnych heroiow onych.
Ktore mnie niewolnikiem twojej wielmożności
Uczyniły i wirsz moj wzbudziły z gnuśności.
Tak, iż choć z strachem pisać z mdłej Minerwy mojej,
Muszę, będąc pobudzon chęcią k sławie twojej.
Przeto, Wielmożny Panie, tę koronacyją,
Ktora uweseliła wszytkę Sarmacyją.
Pod tytułem twym sławnym szczerze opisuję,
Jak mogę, nie jakbych rad, wdzięczność pokazuję.
Na ktorąś sie wielmożnie, wiem, był przygotował,
Ale on smutek słuszny tę chęć pohamował.
Ojca wielmożności twej śmierć, w męstwie sławnego,
Hetmana najwyższego Księstwa Litewskiego.
Ktory za Achillesa, gdy żył, stał ojczyźnie,
Godzien był Piliusa przewyższyć w siwiźnie.
Lecz iż cnotę Bog zlubił, wziął go z nią do siebie,
Gdzie mu już koronę dał, zasłużoną w niebie.
To Bogu poruczając, Panie Miłościwy,
Upominek służby mej uprzejmie chętliwy,
Ktory moj skarb przemoże, tobie ofiaruję.
Inszego nad powolność w sobie nie najduję.
Przy tym też gońca cnoty twojej wielmożności
Oddawam i litewskich cnych książąt dzielności,
I powinność slachecką, ktora świeci w tobie,
Aby z cnoty twej jasności brał każdy wzor sobie.
Znam to, że dar maluczki, ale chęć prawdziwa.
Wszak też dymem z kadzidła Bog ubłagan bywa,
Ktory sam serce szczyre nad wszytki ofiary
Przekłada, gdy go chwalim z uprzejmości, z wiary.
Perski krol Artakserkses od chłopka prostego,
Przyjął wdzięcznie garść wody, widząc szczyrość jego.
Bowiem ten wszytki skarby i złota daruje,
Kto chęć, szczyrość, uprzejmość z sobą ofiaruje.
Gdyż też to i łaskawe fata potrafiły,
W czym ja prożny, tym jasność twoję obdarzyły.
Skarbem, ktoryć Bog sporzy, bo nim tam szafujesz
Hojnie, kędy poczciwość z świętą cnotą czujesz.
Raczże już tedy przyjąć mnie z tym wirszem moim,
A ogarni mdłość jego bacznym sądem twoim.
Bo gdy wdzięczność tych wirszow ubogich poczuję,
Ku więtszym rzeczam k sławie twej pioro zgotuję.
Pirwej w cienką piszczałkę Maro Bukolika
Śpiewał, hojniejszym wirszem podał Georgika.
A gdy był twym, Auguste, darem pobudzony,
Wnet Eneida stokroć w głośne śpiewał struny.
Głośniej też Flakce lira stokroć twoja brzmiała,
Gdy sie u Mecenasa wdzięczną być poznała.
Tych wszytkich twa wielmożność przewyższa hojnością,
I też ludzką heroiow zacnych wspaniałością.
Ciebie mdłe Muze^[2] moje chcą mieć mecenasem,
Pragną ku twej czci sławnej śpiewać wiecznym czasem,
Winszując, by ku sławie patriej Hektora
Męstwem przeszedł, a w wieku szczęśliwym Nestora.
W.P.M.
namniejszy służebnik
Matys Strykowius
Prekonides.

Począthek.
NYe wzywam tu Apollo ciebie z lutnią ſtroyną/
Ni Muze z Helikonu was z wymowę hoyną.
Piſzę s proſtá/ proſtośći prawdá potrzebuie/
A w Helikonie mownym cżęſto vchrámuie.
Nie piſzę tu Iowiſzá iák ſie sſtał Lábęciem/
Ni Wenery ogniſtey/ s ſwym ſlepym dziecięciem.
Ni iák Pluto o Iábłká on wziął Proſerpinę/
Koronáciey s proſtá chcę piſáć nowinę.
Bo Poetowie oni kiedy co piſáli/
Folguiąc ozdobie ſłow z gośćińcá chybiáli.
Ták tylko ſłow nie rzecży Hiſtoryki byli/
A kto po proſtu idzye od prawdy nie zmyli.
Ia tobye Cżytelniku/ com widział to piſzę/
Acżem trochę przyłożył co s Fránciey ſłyſzę.
Iák ſie tám náſzym poſłom s Krolem ſwym wodziło/
Iák go przeyrzenie Páńſkie nam przyprowádziło.
Nie wirſzowi folguię/ prawdzie Hiſtoriey/
Bo prawdá ieſt poważna z dawná w Sármáciey.
Szcżyrość rzecży będzieſz miał/ przyimiże ią ſzcżyrze/
A niech káżdy iák chce w ſwym á nie w cudzym gmyrze.
K rzecży iuż przyſtępuię cney Koronáciey/
Wſławiam mężne Rycerſtwo ſławney Sármáciey.
Iák Krolá z wolą Bożą dla Cnoty obráli/
Y iák go do Krákowá ſwietno przyiymowáli.
Teraz krotko przepowiem nie mniey potrzebnieyſze/
Wiedzieć ſpráwy w Fránciey cnych poſłow godnieyſze
Iák s Krolem kondicie ſwoie ſtánowili/
Y iák przez Niemiecki kray do Polſki przebyli.
Wiem iż ieſt wſzytkim iáwna ſławna Elekcya/
Ktorey nigdy nie miálá rowney Sármácya.
Bo cżytamy w Kronikach iáko ſie wádzili/
Y iáko Krolow roznych ná ſtolce ſádzili.
Ale Bráterſka zgodá v nas w ten cżás łſniáłá/
Y w Senatorſkich fercach moc Boża władáłá.
Iż ták rozne/ zwycżáymi/ ięzykiem narody/
Litwá/ Polſká/ Ruś/ Niemcy/ byli iedney zgody/
Choć ſie też było trochę burdy vkazáło/
Iednák to mądrą rádą wnet ſie zlekowáło.
Iż ták y Iowiſz zgodny s ſwoimi Bożkámi/
Nie był gdy ſię mśćić rádził krzywd nád Gigántámi.
Iednoſtáynymi woty ná Páná iednego/
Wſzyſcy ſie wnet zgodzili s kráiu dálekiego.
Znáć iż Bog s Senatory/ ſam w zebrániu ſiedzyał/
Ná thego wſzytkich zgodził w ktorym godność wiedział.
Vkazał im w Fránciey Kſiążę z Andegáwy/
Henryká ktorego ſą ſławne w męſtwie ſpráwy.
Piaſty/ gránicżne pány/ wſzytki opuśćili/
A Poſły do Fránciey s chęcią wypráwili.
S ktorych cżelnieyſze mieyſce miał Adam Konárſki/
Wielą ięzykow ſławny cny Biſkup Poznáńſki.
Laſki ſławny/ y Grábiá s Tęcżyná Woynicki/
Gneźnieńſki też Káſztellan s Synem Ian Tomicki.
Cny Andrzey Grábiá z Gorki/ Y Herbort vcżony/
Kniáź Prunſki Alexánder w ſpráwie doſwiádcżony.
Rádziwił Kſiążę/ Firley/ Kryſki/ y Zamoyſki/
Káżdy s pocżtem przeważnym z nimi Ian Zborowſki
Ci gdy iuż przeiecháli Niemieckie kráiny/
Károlus Fráncuſki Krol/ ſłyſząc ty nowiny/
Odezwał wnet Henryká brátá od Rupelle/
Ktorey woyſkiem dobywał w ten cżás mężnym ſmiele.
Rupellány wziął w łáſkę przez męſtwo podbite/
Gdy ſię wybránym ſłyſzał ná páńſtwo obfite.
W Páryżu mu Papieſki Legat Rożą złotą/
Oddał ná páńſtwo Polſkie winſzuiąc z ochotą.
Náſzy też do Páryżá prowádzeni hoynie/
Támże z wielkim tryumphem przyięći przyſtoynie.
Z Borbony/ z Gwize/ z Medwy/ z Niuerny Kſiążętá/
Przećiw nim wyieżdzáli Grábiowie paniętá.
Wiecháło ich pięćdzieſiąt bucżno w miáſto kotcych/
Fráncuzow pełne drogi/ chcąc widzieć ſtroy obcych.
Dziwuią ſie kowánym botom y cżuprynom/
Száblom/ Sáydakom/ Kucżmom/ rzędom/ iák nowinom.
Dziwuią ſie też náſzych w ięzykach biegłośći/
Y w Láćińſkiey wymowie wſzytkich beſpiecżnośći.
Ten Niemieckim/ Fráncuſkim/ ten Włoſkim właśćiwie/
Ten Láćińſkim/ iák im/ Hiſzpáńſkim/ iák oycżyć prawdziwie.
Fránuzowie vcżeni z nieukow ſzydzili/
Vkáizuiący Sármáty iż vcżeńſzy byli.
Názáiutrz Károluſſá Krolá pozdrawiáli/
Y poſelſtwo ozdobną mową ſpráwowáli.
Krol ſie im ofiárował zá ich łáſkę hoyną/
Obiecuiąc to oddáć miłoſcią przyſtoyną.
Tegoż dniá Káterynę Krolową witáli/
Mátkę Krolow/ y młodą ſkąd dzięk wdzięcżny bráli.
Drugiego dniá poſłowie ſwietnie po obiedzie/
W drogich ſzátach káżdy ſwoy pocżet wiodąc iedzie.
Skąd wziętſzy dziw z drogich ſzat Fráncuzom ſpráwili/
Bo piwſze wziętſzym koſztem ſtroie odmienili.
Henryká obránego Krolá tám witáli/
Wſzytkich Sármátow k niemu chęć ſzcżyrą wziáwiáli.
Iż go tylko dla ſpráwy ſławney/ męſtwá/ Cnoty/
Obráli/ ktore w Polſzcże ſą pirwſze kleynoty.
Záś im Krol dźiękowánie ſam krotko vcżynił
Ktorego Kánclerz Hurált wnet ſtokroć przycżynił.
Ofiáruiác ſie doſyć ich nádziei ſproſtáć/
Páńſtwá Sármáckie mnożyć/ cudzych kniemu doſtáć
Wſzytkich weſpoł miłować właſnie iák ſam ſiebie/
Y to przyſiądz ná Bogá ktory mieſzka w niebie.
Potym do iego brátá Krolá ſzli poſłowie/
Gdzie do wiecżorá byli w potrzebney rozmowie.
Do Krolá Náwárſkiego názáiutrz iecháli/
Henryká/ tám go z żoną vcżćiwie witáli.
Witáli Kárdynałá potym Borbońſkiego/
W tenże cżás Károluſá Lotáryneńſkiego.
O Kondiciach trzeciego dniá tráktowáli/
Ktore Monluk z Lanſakiem w Wárſzáwie podáli.
Iż ma Krol ſkárby wnośić do Polſki z Fránciey/
Strzedz wolnośći á mnożyć páńſtwá Sármáciey.
Potym wſzyſcy v Krolá ná obiedzie byli/
Swym zwycżáiem prze iego zdrowie rzędem pili.
Krol názájutrz poprzyſiągł to wſzytko w Koſciele/
Pełnić/ co Poſeł iego poſtánowił w cále.
Krolowie/ y Kſiążętá/ Kſiężny/ y Krolowe/
Do Koſciołá ſie zeſzli/ ná drugą vmowę.
Gdzie im náſzy Dekretá Senatu wſzytkiego/
Y głos poſpolſtwá dáli/ páńſtwá Sármáckiego.
Tám Krol Henryk podáne Kondicie wſzytki/
Przyrzekł trzymáć/ y mnożyć Sármáckie pożytki.
Tamże go wſzyſcy brácia mile pożegnáli/
A kilko dni záś hoynie weſpoł godowáli.
Ian Zborowſki wypráwion z nowiną do Polſki/
Krol też s Páryżá potym ná ten vrząd Boſki/
Ruſzył ſie/ Kſiążętá go/ brácia prowádzili/
Károlus Krol/ y mátká z nim ſie wypráwili.
W Witriáku iuś brátá Krolá rzewno żegnał/
Y s płácżem by ſie wroćił/ ledwno go odegnał.
A Nánſie záś v ſieſtrzeńcá był ná krzćinach ſwego/
Poſłowie náſzy krzćili corkę v ktorego/
W Blámoncie ſioſtrá z mátką/ s płácżem go żegnáły/
Y Brát Kſiążę/ wſzytkim ſie z ocżu ich łzy lały.
Tám k niemu dwoie Kſiążąt Rzeſkich przyiecháli/
W Tábernach go miáſtecżku hoynie cżęſtowáli.
Przez Rhen ſio przeprowádził tám w Hildebergu ſtał/
Gdzie mu Grábiá cny Frydryk hoyną ſtácyą dał.
Do Mogunciey potym gdzie Biſkup ku niemu/
S ſzeſcią ſet ſwych wyiechał/ ná pocżćiwość iemu.
W Fránkforcie go v Menu mieſzcżánie przyięli/
Hoynie vcżćuwość wſzytkim przyſtoyną cżynili.
W Fuldzie záś ná iutrzni był w Boże Národzenie/
Gdzie kilko dni cżęſtowan przez ſwiąt odpráwienie.
W Wáhiku Philip Lándgraff witał go przyſtoynie/
S trzemi tyſiącmi iezdnych/ y cżęſtował hoynie.
Przez Elb y Wiſurg rzeki do Sáſow wiecháli/
Ktorzy w dwu tyſiąc iezdnych Krolá przywitáli.
Y áż do Lokris miáſtá zbroyno prowádzili/
Z gránic Sáſkich/ przyſtoyną cżęść náſzym cżynili.
W Lokris Poſeł Ceſárſki przyiął Krolá wdzięcżnie/
S połtorą tyſiąc iezdnych prowádził beſpiecżnie.
Do Brándenburſkich gránic/ gdzie Márgrábiá k niemu/
Dwor ſwoy wyſłał/ vcżćiwość ſłuſzną cżyniąc iemu.
Do Fránkfortu nád Odrą potym przyiecháli/
Gdzie iuż ná miłe Polſkie gránice pátrzáli.
Támże Krol Ceſárzowi/ y Rzeſkim Kſiążętom/
Zá preſportich dziękował Grábiom/ y Paniętom.
Do Miedzyrzecá ſwietnie z wielkimi vffámi/
Od Polakow wprowádzon s trąby y z bębnámi.
Proporce/ tarcże/ drzewá vſárſkie ſwiećiły/
Ze wſzech ſtron mężnym ludem/ polá nápełniły.
Záś z wietſzą do Poznániá nád to vcżćiwoſcią/
Wprowádzon/ s tryumphámi/ s chętliwą rádoſcią.
Do Krákowá ſie ſpieſzył/ á poſłá ſwoiego/
Wypráwił pogrzeb vcżćić Auguſtá ſławnego.