Korespondencja Skamandrytów

Miesięcznik literacko-polityczny wydawany pod redakcją Antoniego Słonimskiego w Londynie od kwietnia 1942 do grudnia 1946 r.; istotną rolę odgrywał w nim Karol Estreicher. Prezentowana w piśmie niepodległościowa ideologia miała wyraźnie lewicowe oblicze, z czasem pojawiła się deklaracja poparcia dla rządu gen. W. Sikorskiego i współpracy z ZSRR w imię tzw. realizmu politycznego, a po zakończeniu wojny dystans wobec polityki rządu emigracyjnego. W tekście od redakcji już po powstaniu warszawskim w październiku 1944 r. Słonimski pisał: „Nie myślimy się poddawać demagogii emigracyjnych reakcjonistów, którzy krzykiem, hańbieniem od zdrajców, szeptaną i jawną propagandą zaszkodzili sprawie polskiej” („Nowa Polska” 1944 z. 10, s. 716). Słonimski wspominał po latach: „«Nowa Polska» opowiadała się za programem szerokich reform społecznych, ale nie mniej ważny od tych reform był sposób ich przeprowadzania. Postulowaliśmy wzory umiaru, tolerancji i pluralizmu. Dlatego tak dużą rolę odgrywała wellesowska z ducha, idea Praw Człowieka, którą rozumieliśmy jako antidotum na totalizmy wszelkich barw i odcieni” (cyt. za: A. Jagodziński (właśc. A. Michnik), O „Nowej Polsce”. Rozmowa z Antonim Słonimskim, „Więź” 1974, nr 6, s. 114). Miesięcznik do 1944 r. korzystał z dotacji rządu emigracyjnego. Słonimski w cytowanej wyżej rozmowie mówił: „Nigdy nie byłem kontrolowany przez rząd, nigdy nikt nie próbował narzucić mi jakiejś polityki redakcyjnej. Jako redaktor naczelny cieszyłem się pełną swobodą” O „Nowej Polsce”… dz. cyt., s. 114. Zapytany o okres powojenny wydawania pisma, Słonimski odpowiedział: „Po konferencji jałtańskiej część emigracji włączyła się w «nową rzeczywistość». Wielu powróciło do kraju. Mikołajczyk został wicepremierem Rządu Jedności Narodowej, prof. Kot – ambasadorem tego rządu w Rzymie, a Karol Strasburger ambasadorem w Londynie. Sprawę dalszego wydawania «Nowej Polski» omawiałem z amb. Strasburgerem. Za pośrednictwem ambasady zaczęliśmy otrzymywać materiały literackie z kraju” (O „Nowej Polsce”… dz. cyt., s. 115). Zob. A. Jagodziński (właśc. A. Michnik), „Nowa Polska” 1942-1946: tradycje, rewizje, dylematy, „Więź” 1974, nr 6, A. Pragier, Czas przeszły dokonany, Londyn 1966, s. 837-840 oraz Literatura na emigracji. Antologia „Nowej Polski”, pod red. A. Słonimskiego, Łódź: „Poligrafika” 1946. (Beata Dorosz)

Korespondencja Marii Dąbrowskiej i Anny Kowalskiej

Miesięcznik literacko-społeczny założony i redagowany przez Antoniego Słonimskiego w Londynie, wydawany w latach 1942–1946. Pismo miało charakter lewicujący, z czasem poparło rządy gen. Władysława Sikorskiego, po zakończeniu wojny dystansowało się wobec polityki rządu emigracyjnego. Opowiadało się za programem szerokich reform społecznych, ale wprowadzanych z tolerancją i pluralizmem. Z miesięcznikiem współpracowali m.in. Julian Tuwim, Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, Teodor Parnicki, Maria Kuncewiczowa, Herminia Naglerowa. (Sylwia Chwedorczuk)