Komentarz w edycji korespondencji Skamandrytów

(1882-1967), dyrektor i reżyser teatralny, krytyk, autor wspomnień (zob. biogram w: PSB, t. 49). Twórca i przez wiele lat dyrektor Teatru Polskiego w Warszawie. W marcu 1940 r. aresztowany i osadzony w więzieniu przy ul. Daniłowiczowskiej i ul. Rakowieckiej, zwolniony we wrześniu 1940 r. Ukrywał się w Podkowie Leśnej, w Warszawie, w majątku Jadwigi i Józefa Targowskich w Czyżowie pod Sandomierzem. W końcu 1941 r. wrócił do Warszawy, przebywał w willi Marii Flukowskiej przy ul. Szustra, następnie od połowy 1941 r. ukrywał się w majątku Morstinów w Pławowicach pod Krakowem. Brał udział w tajnym nauczaniu, przygotowywał konspiracyjne przedstawienia teatralne. (Zob. wspomnienia A. Szyfmana, Wojna za frontem „Twórczość” 1946 nr 4.) W styczniu 1945 r. przybył do Krakowa, został dyrektorem Departamentu Teatru w Ministerstwie Kultury i Sztuki. Od 1 sierpnia 1945 r. ponownie był dyrektorem Teatru Polskiego w Warszawie. 17 stycznia 1946 r. odbyła się premiera Lilli Wenedy w reż. J. Osterwy.  W maju 1949 r. został odwołany z funkcji dyrektora Teatru Polskiego, przywrócony na to stanowisko w styczniu 1955 r. (Beata Dorosz)

Komentarz w edycji korespondencji Marii Dąbrowskiej i Anny Kowalskiej

Właśc. Schiffmann (1882–1967), reżyser, dyrektor teatrów. Był m.in. założycielem i w latach 1913–1957 dyrektorem Teatru Polskiego w Warszawie (z przerwami w czasie wojen oraz w latach 1949–1955). Współpracował z Leonem Schillerem, Wincentym Drabikiem, Karolem Fryczem. Zabiegał, by na jego deskach były prezentowane różne kierunki i tendencje artystyczne; sam reżyserował niewiele. Był współzałożycielem Związku Dyrektorów Teatrów Polskich, współtwórcą Polskiego Instytutu Teatrologicznego. W latach 1918–1919 i 1928–1931 współredagował pismo „Teatr”. Podczas ii wojny światowej ukrywał się w Warszawie pod przybranym nazwiskiem. W latach 1950–1965 zaangażował się w odbudowę Teatru Wielkiego, zainicjował utworzenie Muzeum Teatralnego (powst. 1957). Napisał wspomnienia Moja tułaczka wojenna (1960), Labirynt teatru (1964). (Sylwia Chwedorczuk)