Bailly Rosa
(1890– 1976), francuska poetka, publicystka i działaczka kulturalna, polonofilka oddana propagowaniu historii, kultury i literatury polskiej we Francji, tłumaczka literatury polskiej na język francuski (m.in. M. Konopnickiej, M. Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej, J. Tuwima, J. Wittlina). W 1919 r. założyła Towarzystwo „Les Amis de la Pologne” i była jego wieloletnim sekretarzem generalnym. W okresie plebiscytów w 1921 r. agitowała za przyłączeniem Górnego Śląska do Polski. Jak pisze jej biograf, w II Rzeczypospolitej „Władze naszego kraju przyznały pani Bailly najwyższe odznaczenia państwowe, jakich nigdy kobieta w Polsce nie otrzymała: Krzyż Komandorski Orderu Polonia Restituta – (Odrodzenia Polski), Złoty Krzyż Zasługi, Złoty Laur Polskiej Akademii Literatury, Nagrodę PEN-Clubu Polskiego” (cyt. za: T.E. Domański, Rosa Bailly. Wielka Francuzka o polskim sercu, Lublin 2003, s. 86). W czasie II wojny światowej organizowała pomoc dla polskich jeńców i żołnierzy we Francji. „Zbieranie pieniędzy”, wspomniane przez Wierzyńskigo, związało się z planowanym przez Rosę Bailly wydaniem książki Lwów się wyzwala (wydana została ostatecznie najpierw po angielsku pt. A city fights for freedom. The Rising of Lwów in 1918–1919, przekł. z franc. S.S.B. Taylor, London 1956); jeden z rozdziałów, zatytułowany Dzień 31 października 1918 we Lwowie, ogłoszony był w „Wiadomościach” 1953, nr 19 (371) z 10 maja (całość w polskim przekładzie wyszła pt. Miasto walczy o wolność. Obrona Lwowa w latach 1918–1919, przekł. z ang. W. Gross, Lublin 2011). Życie i działalność Bailly oraz jej zasługi dla krzewienia kultury polskiej we Francji przedstawiła Zofia Bohdanowiczowa w artykule Płomień i Roża, „Wiadomości” 1943, nr 34 (386) z 23 sierpnia; znalazła się tu również prośba Bailly do czytelników londyńskiego tygodnika o wsparcie finansowe publikacji jej książki o Lwowie, przy czym redakcja informowała: „«Wiadomości» przeznaczają na cele wydania książki Rosy Bailly 5.000 fr. i apelują do czytelników i przyjaciół pisma o dalsze składki na ten cel”. W Korespondencji do redaktora „Wiadomości” (w numerze 43 (395) z 25 października) apel ten poparli Wierzyński i Stanisław L. Lemański, tu też odnotowane zostały pierwsze wpłaty dokonane na rzecz tej inicjatywy. Ponowną prośbę, zebrawszy połowę potrzebnej sumy, skierowała po pewnym czasie sama Bailly w artykule Do tych, co nie odpowiedzieli, „Wiadomości” 1954, nr 10 (414) z 5 marca. Była autorką m.in. Petite histoire de Pologne (Paris 1914), Histoire de l’amitié franco-polonaise (Paris 1920), Varsovie en guerre (Paris 1945) oraz wydanej w polskim przekładzie Tymona Terleckiego książki pt. Szkicownik kresowy (Przemyśl 2005). Zob. też M. Nossowska, O Francuzce, która pokochała Polskę. Rosa Bailly i stowarzyszenie Les Amis de la Pologne, Lublin 2012.
