1.movement
Przez chwilę scenę przebiegają Pachołkowie
2.metatext
uginający się pod ciężarem chmur Historii.
3.movement
Zataczają się, postękując głucho.
4.movement
(zderzając się z nim)
5.movement
Szamocą się jak dwa zaspane niedźwiedzie.
6.movement
(wmaszerowuje „pruskim” krokiem)
7.communication
(patrząc na niego z politowaniem)
8.metatext
(prowokująco wpada nań ze swoją chmurą)
9.metatext
Grom zderzonych chmur.
10.movement
Matka i Jadwiga, wchodząc, z trudem wymijają Pachołków.
11.movement
(w ostatniej chwili wymijając z obrzydzeniem Pachołka IV,
12.communication
wydyma lekceważąco wargi)
13.media-theatre
Pachołkowie odbiegają w cztery kąty sceny, po czym zbiegają się na środku, aż do zderzu. Iskry! Grom! Znikają.
14.media-theatre
(zza kulis robotnik teatralny wnosi dwa krzesła;
15.movement
obie siadają,
16.metatext
patrzą po sobie, jakby zapomniały roli)
17.communication
(recytuje z przesadną grzecznością)
18.communication
(Jadwiga przeczy głową)
19.movement
(Jadwiga pokazuje)
20.communication
(uśmiech gorzki)
21.movement
(głaska włosy Jadwigi)
22.communication
(coraz bardziej marszczy twarz,
23.movement
wstaje z krzesła, odsuwa je, strzepuje z głowy bławaty i, oparta o poręcz, trzymając paluszek w buzi)
24.communication
(uśmiech wybaczający naiwność)
25.communication
(dziarsko)
26.communication
(z udanym oburzeniem)
27.movement
(imituje ubijanie mięsa pod siodłem)
28.psyche
(opanowując skurcz wymiotów)
29.communication
(z godnością)
30.communication
(wybucha śmiechem)
31.communication
(wybucha śmiechem)
32.movement
(tupie nóżką)
33.communication
(z wyrzutem)
34.movement
(wskazuje palcem)
35.communication
(śmiejąc się,
36.movement
pokazuje Jadwinię)
38.movement
z rączek Jadwini i zaczyna skakać, coraz mocniej)
40.audio
staje się ogromnym echem i fascynującym rytmem.,,Drei Lilien” w układzie pop music.
41.media-theatre
W międzyczasie ślubny orszak znika ze sceny wraz z białym światłem.
42.media-theatre
W tej chwili blade światło zalewa przód sceny.
43.audio
Słychać przyciszone głosy chóru nucącego ,,Drei Lilien”.
44.space
Jawi się orszak dzieci przebranych za królów, biskupów i dworzan. Ślub.
45.movement
Malutka Jadwinia otrzymuje
47.movement
z rąk pyzatego chłopczyka, Wilhelma
48.communication
Nowożeńcy śpiewają duet ,,Drei Lilien”.
50.movement
Z czego korzysta Jadwinia, wyciąga z rękawa
52.movement
i zaczyna skakać.
53.communication
Śmiechy, ale i syki.
54.movement
Malutki mąż zaczyna dłubać w nosie.
55.movement
(stając nagle w rozkroku)
57.communication
(tajemniczo)
58.movement
(Jadwiga klaska w dłonie)
59.media-theatre
Światła gasną.
1.space
Drzwi otwarte na czerwcowy wirydarz.
2.communication
Jadwiga nuci „Drei Lilien”, coraz tkliwiej.
3.space
Na kolanach ma motek białej włóczki i druty.
5.movement
(chowa haczkowanie pod suknię;
6.psyche
z dziwną radością)
7.movement
(chwyta się za głowę i potrząsa nią)
9.communication
(jak w transie)
10.communication
(chrząka)
11.communication
(patrzy mu w oczy, niewidząca)
12.movement
(patrzy w stronę drzwi)
13.movement
(podnosi nogę
15.communication
(przerywa jej zażenowany;
17.communication
(z ogniem radosnej ulgi w oczach)
18.communication
(psalmodiuje w religijno-erotycznym uniesieniu)
19.movement
(trzepoce rękami)
20.movement
(czyni znak krzyża)
21.communication
(uśmiecha się optymistycznie)
22.communication
(westchnienie)
24.communication
(pochrząkując)
26.movement
wstaje, wyciąga zza pazuchy
27.space
małą białą książeczkę)
28.communication
(patrząc Jadwidze wymownie w oczy)
29.movement
(ukłon, znika)
30.movement
(siedzi przez chwilę nieruchomo
31.space
z książeczką w ręku;
32.movement
nagle zrywa się, staje prosto
34.movement
(opada zmęczona i płacze)
36.communication
(energicznie)
37.communication
(uśmiecha się, ociera łzy)
38.space
(Jadwiga wyciąga spod sukni druty i motek)
39.communication
Jadwiga wybucha śmiechem.
40.communication
(ciszej)
41.communication
(głośno)
42.communication
(ciszej)
43.psyche
Jadwiga rozpromieniona
45.communication
(ciszej)
46.audio
Słychać kroki. Za żywopłotem znów cisza.
47.movement
(staje przed Jadwigą)
48.psyche
(z dziwnym ogniem w oczach)
49.movement
(przeczy głową bezczelnie)
50.psyche
(uśmiech szczęścia)
52.space
ogromną stopę Pończochy na głowę)
53.psyche
(przelękniona stanem córki)
54.movement
(nie widzą zaczajonego na palcach Jagiełły,
55.media-theatre
którego twarz może na moment wyjawić reflektor)
56.movement
(wraca do haczkowania;
57.communication
z ironią)
58.movement
(bije się po udach,
59.communication
imitując charakterystyczny śmiech Litwinów)
60.psyche
(z dziecinnym zapałem)
61.movement
(klaska w ręce i tupie nogami
62.psyche
w złej radości)
63.movement
(Jagiełło wycofuje się niezauważony.
64.media-theatre
Światła gasną,
65.communication
ale jeszcze słychać rytmiczny szept haczkującej królowej)
1.space
Ledwie zorza na niebie. Na balkonie Matka, Jadwiga i Biskup, żeby pożegnać wojsko z królem na czele, idące na wroga.
2.communication
(patrząc na nią z niepokojem)
4.communication
(wybucha śmiechem budzącym zgorszenie)
5.movement
(otrzepuje ramiona)
6.communication
(zagaduje)
7.audio
Rzeczywiście dochodzi rytm kroków i tuż potem śpiew.
8.communication
(głosem oficjalnym)
9.audio
Słychać w odpowiedzi dźwiękanie młotów o młoty.
10.communication
(śmiechy)
11.communication
(głośno)
12.communication
(głosem oficjalnym)
13.audio
Słychać strzelca-zapiewajłę.
14.audio
I odśpiew kuszników.
15.movement
(zatyka sobie nos)
16.communication
(półgłosem do Biskupa)
17.communication
(głosem oficjalnym)
18.communication
(do Matki i Jadwigi)
19.communication
(głosem oficjalnym)
20.communication
(do Matki krzyczy)
21.movement
(klaska w dłonie)
22.movement
(wdycha powietrze)
23.movement
(chwyta ją za rękę)
24.communication
(do Matki)
25.audio
Słychać śpiew dusicieli na melodię „Oto idzie pierwsza para”.
26.communication
(wybucha gardłowym śmiechem)
27.movement
(naciąga na głowę białą Pończochę
29.communication
(śmiech szalony)
31.appearance
i odsłania swój brzuch pomalowany na czarno).
32.audio
Naraz tumult, okrzyki: „Król, król!”.
34.appearance
jest straszny)
35.movement
(chwyta ją za suknię pod szyją i bije w twarz)
37.communication
i wybucha okropnym krzykiem!
38.movement
Jagiełło już wybiegł.
39.audio
Słychać, jak pędzi na koniu ku czołu oddalających się wojsk.
40.communication
(jęcząc)
41.movement
Profesor I wpada, przyklęka i bada puls królowej.
42.communication
(do Matki)
43.communication
(szepce jej coś do ucha)
45.movement
Profesor I daje się napić Jadwidze specjalnej cucącej wódki.
46.audio
Słychać gulgotane picie.
47.psyche
Uśmiechy ulgi u obecnych.
48.movement
Dworki wilżą skronie podtrzymywanej królowej. Biskup czyni liczne znaki krzyża nad jej głową
49.communication
i na koniec odmawia krótką modlitwę.
50.movement
(wszyscy klękają)
51.movement
(czyni energiczny znak krzyża nad Jadwigą; obecni wstają z klęczek)
52.movement
(prosi na migi, żeby ją podnieść do siadu)
53.movement
(pokazuje jak)
54.movement
(istna lekcja gimnastyki)
55.communication
(do Dworek)
56.movement
(już unoszona)
58.communication
(do Matki)
61.movement
(unoszą ją czym prędzej;
62.communication
jeszcze dobiega jej głos)
63.movement
(wychodzi za Dworkami)
65.movement
(rozkłada bezradnie ręce;
66.communication
aluzyjny)
67.movement
(wskazując ziemię)
68.movement
(schyla się i podnosi
69.space
białą Pończochę)
70.movement
(gest sugerujący wymioty)
72.movement
ciągnie za włóczkę i pruje białe toto; wtyka pozostałym nić do ręki)
73.space
ciągnie za włóczkę i pruje białe toto; wtyka pozostałym nić do ręki)
74.movement
Wszyscy coraz nerwowiej prują
76.movement
(patrząc na trzymane
78.movement
(podnosi głowę)
79.appearance
(z głupkowatym uśmiechem)
80.communication
Patrzą po sobie,
81.metatext
oplątani białą byłością Pończochy.
82.movement
Biskup skacze po upadłej na ziemię
84.psyche
mściwie depcze ją, pomstując.
85.communication
(sykiem)
87.movement
(tupiąc jeszcze prędzej)
88.movement
Zwalniają tratowanie,
89.metatext
jakby zaczynali pedałować na rowerach z listopadowej żałoby w stronę wieczności.
90.movement
Naraz – biorą się za ręce
91.media-theatre
i zwróceni twarzą do widowni
92.communication
wybuchają mściwym śmiechem: „Ha-ha-haaaaa…”.
1.appearance
Jadwiga. Widać już na niej zapowiedź macierzyństwa.
2.space
Król poluje w pobliskiej dąbrowie.
3.communication
(uśmiech znaczący)
4.movement
(wychodzi i wraca
6.movement
(wzrusza ramionami, bierze
8.movement
i kołysze ją przy piersi,
9.psyche
pod wzruszonym okiemNiani;
10.communication
teraz śpiewa)
12.communication
Obie wybuchają śmiechem, ale naraz twarz Jadwigi gaśnie, twardnieje.
13.movement
(podając rączkę lalczyną Niani)
14.movement
(i jak nie szarpnie, aż z lalki trociny!)
16.movement
(stula lalkę)
17.communication
(wybucha grubym śmiechem;
18.movement
klepie się po brzuchu)
19.audio
Słychać trąby mosiężne powracających myśliwych.
20.movement
Nianiaporywa lalki i znika.
21.space
porywa lalki i znika.
23.movement
Wchodzi Jagiełło na czele Dworzan. Staje przed Jadwigą i rzuca jej pod nogi
26.communication
(z dalekim uśmiechem)
27.communication
Tak zwany rubaszny śmiech Dworzan.
28.movement
Biją się po udach, ale milkną,
29.movement
patrząc na wstającą z krzesła
30.appearance
i ukazującą bezwstydnie
31.space
swój sznur Jadwigę.
33.communication
(zaskoczony, pyta spojrzeniem swych Dworzan, ale ci milczą, patrząc po sobie)
34.communication
(uśmiech lekceważący)
35.movement
(wskazuje nogą)
36.movement
(wraca na krzesło, ciągnąc za sobą
38.media-theatre
Ostatnie światła na twarzach tępo zadumanych Dworzan.
1.space
Jagiełło rozwalony na tronie;
2.appearance
rozpiął koszulę na kudłatej piersi
3.movement
i drapie się palcami na umór.
4.movement
(ziewa na oścież)
5.movement
Giedyminaś znika.
6.movement
(wchodzi i przyklęka)
7.communication
(śmiech triumfu)
8.communication
(nawiązując tonem i słowem do dialogu z Jagiełłą na granicy)
9.movement
(prostuje się na tronie)
11.communication
(w udanej obawie)
13.appearance
i jego brzydką twarz powoli rozjaśnia uśmiech;
14.movement
bije się kilkakrotnie po udach)
15.communication
(wesoło)
16.communication
(wybuchają obaj śmiechem;
17.movement
Giedyminaś uchyla drzwi)
18.communication
(do Pątnika)
19.communication
(poważnie)
20.movement
(Giedyminaś podaje dwa kielichy i wychodzi)
21.space
(Giedyminaś podaje dwa kielichy i wychodzi)
22.communication
(niby-beztrosko)
23.communication
(jakby niedosłyszał)
25.movement
(wstaje i przechadza się)
26.communication
(z uśmiechem subtelnie zatrutym)
27.movement
(wbiega na tron i siada
28.space
(wbiega na tron i siada
30.communication
(z ironią)
32.movement
(wstaje gwałtownie)
33.movement
(patrzy w okno)
34.movement
(kłania się nisko)
36.movement
(kłania się ledwie-że-ledwie i znika)
3.metatext
siekany jak słoninka w drobną mieszczańską kostkę.
5.metatext
wykładnik tępawo-nudnego błogostanu.
6.movement
(wylewająca nocną zawartość
7.space
rodzinnego urynału,
9.metatext
(o twarzy, którą już chyba widzieliśmy,
11.movement
(kiwa boleśnie głową)
12.communication
(półgłosem)
13.communication
Pątnik nuci bez słów „Drei Lilien”.
14.movement
(odpina z piersi
16.movement
i podaje go Mieszczce)
17.psyche
(nieśmiało przyjmując
18.movement
(nieśmiało przyjmując
20.communication
woła w głąb domu)
21.communication
(do Pątnika)
22.movement
(wpuszcza go do sieni i zamyka drzwi)
24.metatext
grubo siekany, posypany „Drei Liliami”.
1.space
Świetlica królewska. Drzwi po lewej, drzwi po prawej; na środku łoże.
2.audio
Resztki gwaru, brzęku kadzielnic i muzyki. Resztki śpiewów ruskich o basach wstrząsających ścianami.
3.movement
Wchodzi Jagiełło, tuż za nim Jadwiga.
4.media-theatre
Zapach kadzideł z nich – aż na widownię.
5.movement
(wiesza koronę na kołku,
6.space
(wiesza koronę na kołku,
7.communication
do pazia)
8.appearance
(nadal w koronie,
9.space
(nadal w koronie,
10.psyche
z trwogą w głosie)
11.communication
(typowym śmiechem Litwina)
12.movement
(wyciąga do niej ręce)
13.audio
Skrzypią drzwi, zaraz potem drugie
14.space
i widać w nich głowy, to niżej, to wyżej, oczekujące widoku „nocy poślubnej”.
15.communication
(w stronę drzwi)
17.appearance
przybiera karykaturalną pozę włoskiego śpiewaka
18.communication
i wyciąga)
19.movement
(sprośny a wymowny ruch przedramienia przy zaciśniętej pięści)
20.movement
(sprośny a wymowny ruch et cetera)
21.communication
(grubym śmiechem)
22.movement
(kopie Błazna czule w stronę drzwi;
23.communication
do Jadwigi)
24.communication
(niby że nasłuchuje)
25.communication
(imituje tętent konia)
26.communication
(grając na zwłokę)
27.movement
(podchodzi do okna, otwiera je)
29.audio
(słychać i widać drzwi zatrzaskiwanie)
30.space
(słychać i widać drzwi zatrzaskiwanie)
31.movement
(zbliża się do niej, zdejmuje [jej]
33.movement
i wiesza, wraca i nurza palce obu rąk w jej włosach)
34.psyche
Jadwiga przerażona kontaktem z jurnym podbrzuszem królewskim,
35.movement
odskakuje, ale Jagiełło nie puszcza jej włosów.
36.space
Liliowy półmrok w świetlicy.
37.audio
(drzwi skrzypią;
38.movement
Jadwiga próbuje się wyrwać)
39.space
(drzwi zatrzaśnięte;
40.movement
Jagiełło trąca Jadwigę na łoże,
41.appearance
a sam ściąga haftowane w ruskie wzory szatę i koszulę. Tylko w spodniach i wysokich butach z czerwonej turzej skóry
42.movement
Ponownie trąca wstającą z łoża Jadwigę)
43.audio
Wybuchy śmiechu za drzwiami.
44.movement
(skacze przez łoże i dopada pierwszych drzwi, otwiera je, a tam Matka)
45.movement
(tarasująca sobą przejście,
46.communication
uśmiecha się)
47.movement
(zamykając drzwi przed nosem Jadwigi,
48.communication
posyła jej jeszcze całusa)
50.movement
zbliża się do Jadwigi i zdziera z niej suknię)
52.communication
i krzyczy,
53.movement
czołga się po łożu i skacze do drugich drzwi; napiera, aż ustąpią. W drzwiach zastępujący drogę Biskup)
54.communication
(szeptem-jękiem)
55.movement
(czyni znak krzyża na wszelki wypadek)
56.movement
(palec ku niebu)
57.space
(drzwi zamknięte)
58.movement
Jagiełło dopada Jadwigę i wierzgającą, ryczącą i gryzącą go po rękach, niesie na łoże.
59.space
Ciemność wypiera ostatki liliowego powietrza. Widać jedynie wstępujących po drabinkach Matkę i Biskupa. Poprzez szpary w suficie przyglądają się tej miłosnej mordowni.
60.media-theatre
Reflektory na ich patrzackich twarzach.
61.communication
Naraz krzyk Jadwigi: „Nein! Nein! Aaaa…”.
62.audio
Rżenie koni za tło tej scenie.
1.space
Oberża.Pachołkowie zbrojni w kije i sznury poszukują ukrywającego się w mieście WilhelmaUkrywanie się Wilhelma Habsburga (1370–1406) w Krakowie po opuszczeniu Wawelu nie zostało potwierdzone przez badaczy. Taką wersję wydarzeń zanotował natomiast w kronice Jan Długosz: „Opowiadają, że w tym czasie także książę Austrii Wilhelm przybył z Austrii do Krakowa potajemnie, w przebraniu kupca, nie bez przyzwolenia królowej Polski Jadwigi i przez cały czas, gdy król Polski Władysław przebywał w Krakowie, ukrywał się albo w zamku Łobzowie w Czarnej Wsi, albo w domu Morsztynów, o czym kilka osób wiedziało. A kiedy w domu Morsztynów urządzono dokładne śledztwo, podobno wszedł na przygotowane w tym celu belki w kominie i tak zwiódł szpiegów królewskich” – J. Długosz, „Roczniki, czyli kroniki sławnego Królestwa Polskiego. Księga dziesiąta 1370–1405”, przeł. J. Mrukówna, Warszawa 2009, s. 200–201. .
2.communication
Ich śpiew roboczy na nutę „Miała baba koguta”.
3.movement
Trzy Zamaszyste Dziewczyny wchodzą i siadają bez słowa
4.media-theatre
na skraju sceny.
5.movement
Popijają przyniesione im przez Szynkarkę piwo.
6.movement
(kucając przy Szynkarce)
8.communication
Dwaj pozostali Pachołkowie śmieją się.
9.movement
(podchodzi do milczących Dziewczyn)
10.movement
(bierze najbliżej siedzącą pod podbródek i odskakuje z krzykiem)
11.movement
Trzy Zamaszyste Dziewczyny dobywają spod spódnic
13.movement
i, osłaniając się cięciami, usiłują dotrzeć do drzwi.
14.movement
I pierwszy ciśnie
16.movement
na Dziewczyny-nie-dziewczyny. To samo i dwaj pozostali. Szamotanie. Po chwili trzej przebrańcy-oszukańcy leżą spętani i posapujący ciężko.
17.psyche
(przerażona Szynkarka
18.space
przynosi trzy kufle;
19.movement
piją, spluwając na leżących więźniów).
20.communication
(do Pachołka III)
21.movement
Pachołek III wychodzi, Pachołek II wstaje z kuflem w ręku, podchodzi do więźniów i daje każdemu z nich po kopniaku,
23.communication
(śpiewa na melodię „Miała baba koguta”)
25.movement
(wstają i z rękoma ułożonymi do duszenia, powoli, na palcach zbliżają się do więźniów)
26.media-theatre
Światła wygasają,
27.audio
wstaje muzyka litewska.
28.communication
Jeden z Pachołków wybucha nagłym śmiechem.
30.audio
Czyjś przeciągły jęk.
1.space
Do Krakowa, gdzie już nie ma Posłów litewskich ani Panów małopolskich, zjeżdża o świcie czternastoletni książę WilhelmW polskiej historiografii pobyt Wilhelma Habsburga (1370–1406) w Krakowie w sierpniu 1385 roku obrósł wieloma legendami, głównie za sprawą utrwalającego krążące plotki przekazu kronikarskiego Jana Długosza. Według jego relacji Jadwiga i Wilhelm mieli widywać się potajemnie w refektarzu klasztoru św. Franciszka, a po wypędzeniu księcia austriackiego z Wawelu królowa rzekomo próbowała własnoręcznie wyważyć toporem bramy zamku. Zob. J. Długosz, „Roczniki, czyli kroniki sławnego Królestwa Polskiego. Księga dziesiąta 1370–1405”, przeł. J. Mrukówna, Warszawa 2009, s. 197–199. Literatura przedmiotu wskazuje, że Wilhelm, przybywając do Krakowa, miał poparcie matki Jadwigi, Elżbiety Bośniaczki (1352/1362–1434), która wyraziła zgodę na dopełnienie ślubów hainburskich i wyznaczyła pełnomocnika w tej sprawie – krewnego dynastii Piastów, księcia Władysława Opolczyka (1326/1330–1401). Przybycie Wilhelma zostało jednak potraktowane przez panów małopolskich jako niechciana ingerencja Habsburgów w sprawy polskie. Również Jadwiga (1373/1374–1399) miała nie być zainteresowana dawnym narzeczonym – ukończywszy 12 lat, przed ślubem z Jagiełłą unieważniła umowy zawarte przez jej rodziców z Leopoldem III (1351–1386). Zob. ks. B. Przybyszewski, „Jadwiga i Wilhelm”, „Analecta Cracoviensia” 1975, t. 7, s. 107–133; J. Nikodem, „Jadwiga król Polski”, Wrocław 2009, s. 122–156. w otoczeniu rycerzy i dostojników austriackich. W głębi sali siedzi Jadwiga znowu przywiązana.
2.communication
Coraz głośniejsze śpiewy podochoconych mieszczan.
3.movement
(wchodzi szybko do sali)
4.audio
(śpiewy mieszczan tuż pod oknami)
5.audio
(muzyka i śpiewy tuż-tuż)
7.appearance
W drzwiach jawi się kiczowato, karnawałowo „cudowny” książę Wilhelm.
8.movement
Podbiega, baletując, do Jadwigi,
9.space
i złotymi nożyczkami:
10.movement
ciach! uwalnia ją z koziej niewoli. Porywa ukochaną i dalejże w tan, i w pląs,
11.communication
i w śpiew.
13.audio
Brawa zebranych.
14.communication
Tylko Matka coś poszeptuje z Biskupem. Zza okien skandowanie Mieszczan.
15.movement
Szpiegini pragnąca przyśpieszyć skonsumowanie ślubu, kłania się nisko, bierze Jadwigę za rękę i ciągnie młodą parę w stronę sypialni, oświetlonej na liliowo. Dworki Austriaczki osłaniają małżonków tiulami, że niby ich nie ma,
16.communication
i nucą: „Liebe, Liebe, Lieeeeebe…”.
17.movement
Wilhelm odważa się objąć Jadwigę w pół. Brawa orszaku.
18.psyche
Zdenerwowanie Matki i Biskupa.
19.media-theatre
Młodzi idą ku widowni.
20.audio
Naraz tętent przerażający.
21.movement
Jadwiga tuli się do Wilhelma.
22.audio
Tupot po korytarzach. Krzyki i piski odtrącanych dworek.
23.media-theatre
Od strony widowni
24.movement
wpadają Panowie małopolscy. Stają w szeregu. Tupią lewymi nogami, panosząc brzuchy. Tupią prawymi,
25.metatext
a z wąsów lewymi rękami zrywają iskry wściekłości.
26.movement
Panowie tupią prawymi nogami i dobywają
28.communication
Pisk dworek zaplątanych w tiulach.
29.movement
Wilhelm ucieka wraz z garścią wiernych dworzan. Jadwiga mdleje. Przypada do niej Matka.
30.communication
Straszne głosy Panów.
31.audio
Słychać tupot uciekających Austriaków. Cisza. Po czym hejnał trębacza z wieży kościoła Najświętszej Marii Panny.
32.media-theatre
Światła przygasają, tylko skraj sceny oświetlony.
33.movement
Pojawiają się dwaj Profesorowie.
34.communication
(ciąg dalszy sporu; ironiczny)
35.media-theatre
Przez scenę
36.movement
przechodzą Pachołkowie
38.movement
Nadchodzi Biskup. Ukłony. [Biskup] przystaje
39.space
z rulonem w ręku.
40.movement
(puka palcem w
41.space
zwinięty arkusz)
42.communication
(z przekonaniem)
43.communication
(z humorem)
44.movement
(bije w plecy Profesora I)
48.media-theatre
światła gasną.
1.space
Nazajutrz w jednej z sal zamkowych.
2.appearance
Jadwiga w długiej, niezgrabnej sukience, jak do mieszczańskiej fotografii;
3.movement
bawi się paskiem.
4.movement
(Jadwiga nieruchomieje)
5.movement
Jadwiga prostuje się, ale równocześnie spod fałdów sukni wydobywa
6.space
lalkę czarnowłosą.
7.movement
(kocim chapem wyrywa jej lalkę i natychmiast powraca do sztywnej i godnej postawy;
8.communication
przez zęby)
9.communication
(Jadwiga robi grymas „uśmiechu”)
11.movement
Obecni sztywnieją jak polani woskiem. Poseł I wpada, staje jak wryty, otwiera coraz szerzej usta z zachwytu,
12.communication
wybucha litewskim śmiechem
13.movement
i zaczyna bić się po udach. Poseł II tuż po nim,
14.space
objuczony potężną torbą podróżną.
15.communication
Identyczna reakcja.
16.communication
(do kolegi)
17.psyche
(w przerażeniu)
18.movement
(chwyta ją za rękę)
19.communication
(strasznie rozkazującym szeptem)
20.communication
(uśmiecha się)
21.movement
(plus arcyksiążęcy ruch rączką)
22.communication
(tym razem na szczęście łamaną polszczyzną)
23.movement
Poseł IIDelegacja Władysława Jagiełły (1352/1362–1434) przybyła na Wawel 18 stycznia 1385 roku, deklarując, że litewski władca jest gotów przyjąć wiarę katolicką wraz ze swym narodem, a także połączyć ziemie Litwy z Koroną. Na czele misji stanął brat Jagiełły, Skirgiełło (ok. 1354–ok. 1394), jego kuzyn, książę podolski Borys (katolik), litewski książę Olgimunt i niemiecki kupiec Hanul, namiestnik wileński. Jadwiga, jako niepełnoletnia, nie mogła samodzielnie zadecydować o przyjęciu lub odrzuceniu propozycji Jagiełły, dlatego zwróciła się z tą sprawą do swojej matki i delegacja litewsko-polska wkrótce ruszyła do Elżbiety Bośniaczki (1352/1362–1434). Zob. O. Halecki, „Jadwiga Andegaweńska i kształtowanie się Europy Środkowowschodniej”, przeł. M. Borowska-Sobotka, Kraków 2000, s. 133–136. przyklęka na jedno kolano
24.space
i wydobywa z torby niekończące się zwoje bursztynowych korali.
25.movement
Kiedy wysypie je u stóp Jadwigi,
26.media-theatre
reflektory rozjarzą ten skarb należycie.
28.communication
(do Jadwigi)
29.movement
(opada na krzesło)
30.communication
(do Matki)
31.communication
(półgłosem)
32.movement
(kłania się Jadwidze)
33.movement
Matka skinieniem głowy żegna córkę. Mistrz Ceremonii wymownym gestem zaprasza Posłów do przejścia do innej sali.
34.communication
(sama, szlochając)
36.space
Bocznymi drzwiami, od ogrodu,
37.movement
wsuwa się Szpiegini księcia Wilhelma, młodziutkiego niedoszłego małżonka Jadwigi,
38.metatext
który, jak to zobaczymy, będzie walczył w obronie swych praw.
39.movement
(podbiega do Jadwigi)
40.movement
(Jadwiga otwiera oczy)
41.psyche
(przychodząc do siebie)
42.communication
(udając oburzoną, mówi w stronę drzwi, za którymi zniknęli Posłowie)
43.movement
(wyciąga z torby dwa długie druty,bierze je pod pachy)
44.space
(wyciąga z torby dwa długie druty,bierze je pod pachy)
45.communication
(ciszej)
46.communication
(głośniej)
47.communication
(ciszej)
48.communication
(głośniej)
49.communication
(ciszej)
50.movement
(rozkłada bezradnie ręce)
52.movement
(zaczyna pociągać nosem)
53.communication
(płacze)
54.psyche
(nie panując nad sobą,
55.movement
przyskakuje do Jadwigi i ciągnie ją za rękę)
56.space
(naraz zauważa że spod długiej sukienki Jadwigi wyłazi sznur, którym ją przywiązano do dębowego krzesła, żeby jej uniemożliwić ucieczkę w czasie wizyty Posłów)
57.psyche
(nie tracąc otuchy,
58.movement
podbiega do okna, otwiera je
59.communication
i gwiżdże
60.metatext
w sposób niedający się opisać)
61.audio
Gwizd budzi gwizdy coraz dalsze i coraz liczniejsze.
62.space
I noc zapada pofastrygowana gwizdami austriackich spiskowców.
1.space
Ratusz krakowski. W głębi sali poselstwo litewskie idzie w targ z małopolskimi panami o Koronę.
2.media-theatre
Na brzegu sceny
3.communication
dwóch Profesorów Akademii toczy dyskusję. W pierwszej chwili wszyscy milczą. Profesorowie stoją daleko od siebie, a Posłowie i Panowie chrząkają, jak gdyby nie mogąc znieść milczenia.
4.communication
(odchrząkuje i wykrzykuje)
6.communication
Posłowie wymieniają spojrzenia.
7.communication
(kategorycznie)
8.communication
Chwila milczenia.
9.communication
(chrząkając)
10.media-theatre
Dalszy ciąg rozmowy nie dociera do widzów, słychać natomiast Profesorów.
11.movement
(palec ku niebu)
12.communication
(uśmiech)
13.communication
(aluzyjny)
14.audio
Głosy Profesorów niedosłyszalnieją; widać tylko ich mimikę, śmiech ironiczny, niedowierzanie, gestykulację przywołującą niebiosa na świadka. Za to słyszalna staje się rozmowa Posłów i Panów.
15.communication
(śmiech)
16.movement
(wznosi dłoń)
17.communication
(śmieje się)
18.movement
(pluje w dłoń i wznosi ją)
19.communication
(śmieje się)
20.movement
(obie ręce Posłów opadają
21.communication
i gaśnie ich uśmiech)
22.communication
(wzdycha)
23.audio
Dalsze ich słowa niesłyszalne.
25.audio
Dalsze ich słowa niesłyszalne.
26.movement
(wznosząc kielich)
27.space
(wznosząc kielich)
28.communication
(śmieje się, a za nim pozostali)
29.communication
Posłowie litewscy wybuchają śmiechem
30.movement
i biją się rytmicznie po udach.
31.communication
Panowie patrzą po sobie
32.movement
i protekcjonalnie naśladują owe nieokrzesane objawy wesołości.
33.media-theatre
Światła gasną.
1.psyche
Witold niepocieszonym sierotą.
2.space
Na balkonie tuż przy nim Krzyżak. Przepiękny zachód słońca.
3.communication
(wybuchając)
4.communication
(udając ubawionego)
5.communication
(poufnie)
6.communication
(jeszcze poufniej)
7.audio
Reszty nie słychać, gdyż Krzyżak wszeptuje koniec zdania w samo ucho Witolda.
8.movement
(uścisk prawic)
9.movement
Krzyżak znika.
10.space
Oparty o balustradę,
11.communication
syn Kiejstuta śpiewa pieśń zemsty.
12.movement
(ziewa i milknie
14.space
W tym samym czasie noc wywodzi na niebo gwiazdy swe.
15.appearance
(w przebraniu lirnika,
16.communication
śpiewa, jak gdyby w odpowiedzi)
17.psyche
(Witold budzi się z zadumy)
18.communication
(jak wyżej)
19.psyche
Witold wzruszony
20.movement
zbiega do starca. Przez chwilę stoją twarzą w twarz, nieruchomo. Jagiełło potrząsa ramionami, na ziemię opada płaszczysko wędrowca
21.appearance
i przed sierotą po Kiejstucie staje rycerz w jasnej zbroi.
22.metatext
Poznajemy go, to zabójca Kiejstuta.
23.movement
(wydziera sobie włosy)
24.communication
(głośno)
25.movement
Na te słowa z ciemności wyskakują przyboczni Jagiełły i padają na kolana wokół obu książąt.
26.communication
(psalmodiuje)
27.psyche
(wzruszony do łez)
28.communication
(w niby-zapale)
29.movement
(ruch ręki wzdłuż horyzontu)
30.communication
(któremu uśmiech rozjaśnia twarz, wybucha naraz serdecznym, litewskim śmiechem,
31.movement
bijąc się przy tym po udach)
32.movement
Tupią w miejscu coraz głośniej. Jagiełło i Witold podnoszą ręce, dając znak. Wojowie ruszają bojowym truchtem i po chwili znikają w tunelu.
33.audio
Jeszcze chwila, a zaczną stamtąd dolatywać krzyki zaskoczonych i rąbanych Krzyżaków: „Verrat! Gott! Die Litauern sind wieder da!”.
34.movement
Jagiełło i Witold trącają się łokciami;
35.communication
naraz wybuchają charakterystycznym śmiechem litewskim.
36.psyche
Po chwili poważnieją,
37.metatext
gdyż na scenie jawią się znani nam już Pachołkowie, obciążeni chmurami Historii.
38.audio
Dobiega odgłos musztry i ognistych śpiewów krzyżackich.
39.media-theatre
Światła gasną.
1.media-theatre
W głębi sceny ściana z tarcic, pełna raz po raz uchylających się okien, z których błyskają czerwone światła i buchają dymy niebieskie.
2.space
To zamek Jagiełły, oblegany przez Kiejstutowych wojów.
3.media-theatre
Widać ich, jak przechodzą gęsiego brzegiem sceny,
4.space
niosąc snopki dorodnej słomy.
5.movement
(przytupując do rytmu, ale wyłącznie prawą nogą,
6.communication
śpiewa nawet dość czystym głosem)
7.communication
Od zamku słychać, podawany z ust do ust, okrzyk: „Dość słomy!”.
8.audio
Trzask gontów trawionych pożarem.
9.communication
(do Woja II)
10.audio
Coraz głośniejsze ,,Urra! Urra! Uraaaaaa!”. Słychać tupot nadbiegających.
11.media-theatre
(zza kulis robotnik w niebieskiej bluzie podaje mu szklankę wody;
12.movement
pije łapczywie)
14.movement
(wpada, wymachując rękami)
15.media-theatre
(zza kulis robotnik w niebieskiej bluzie et cetera)
16.movement
Woje I i II wychodzą.
17.audio
Głosy wpierw dalekie, potem bliższe: „Dość tych walk bratobójczych! Podajmy sobie braterskie dłonie! Pokój! Pokój! Sława naszym niezwyciężonym narodom! Niech żyje książę Kiejstut! Niech żyje książę Witold!”. Słychać śpiew, raczej pesymistyczny.
18.movement
Wchodzą Woje I i II, prowadząc spętanego postronkami Jagiełłę, któremu towarzyszą obdarci, półżywi Woje.
19.communication
(śpiewa na melodię „Choć burza huczy koło nas”)
22.audio
Trąby i bębny oznajmiające wejście Kiejstuta.
23.movement
Jagiełło opuszcza głowę, jak przystało na niewolnika. Woj I trąca spętanego na kolana. Jagiełłowa świta przyjmuje tę samą pełną pokory postawę. Woj II kopie Jagiełłę.
24.communication
(do Wojów)
25.movement
(Jagiełło bije czołem)
26.movement
Wojowie wychodzą.
27.movement
(podaje mu rękę)
28.movement
Jagiełło całuje prawicę Kiejstuta i nagłym szarpnięciem zwala go z nóg. Na ten sygnał Jagiełłowi ludzie rzucają się na KiejstutaOkoliczności śmierci Kiejstuta (ok. 1308–1382) nie są oczywiste, a w źródłach historycznych zachowało się kilka różnych relacji. Osadzony w więzieniu w Krewie, mógł zostać uduszony przez komorników Jagiełły (według relacji latopisu Witolda). Być może stało się to bez wiedzy Jagiełły (relacja Wiganda, kronikarza krzyżackiego). Możliwe też, że został uduszony w gorącej łaźni lub zginął śmiercią samobójczą. Zob. J. Krzyżaniakowa, J. Ochmański, "Władysław II Jagiełło", Wrocław 1990, s. 67–68. i duszą go. Słuchają, czy serce bije, i na migi pokazują, że trup. Umykają chyłkiem z Jagiełłą na czele.
1.movement
(rezolutnie rozgląda się po okolicy,
2.communication
udając, że nie dostrzega stojącego o kilka kroków Krzyżaka)
3.communication
(wzdycha)
4.space
(ukazując się na dobre zza krzaka kwitnącego głogu,
5.movement
patrzy w bok i niby nie zauważa Jagiełły)
6.psyche
(ze zdziwieniem)
7.communication
Jagiełło chrząka.
8.communication
(udaje przerażonego)
9.movement
(uprzejmie uchylając charakterystycznego nakrycia głowy)
10.movement
(spogląda sobie pod nogi)
11.communication
(z koleżeńskim uśmiechem zrozumienia)
12.movement
(naraz, jakby zbudzony ze snu, cofa się)
13.movement
(uderza ręką po głowicy niewidocznego miecza)
14.communication
Obaj zaczynają się uśmiechać i wkrótce wybuchają rześkim, kosmopolitycznym śmiechem.
15.communication
(gardłowato zgrzytając zębami)
16.movement
(staje na baczność)
17.communication
(skromnie spuszcza oczy i rumieni się jak na zawołanie)
18.communication
(krygując się)
19.psyche
(dogłębnie zdziwiony)
21.communication
udając skrzywdzonego)
22.communication
(uradowany, kończy)
23.movement
(wskazując Jagiełłę palcem)
24.communication
(rzeczowo)
25.communication
(zgrzyt zębów gardłowy)
26.communication
(filozof)
27.movement
(pociąga z płaskiej feldflaszki)
28.space
(pociąga z płaskiej feldflaszki)
29.movement
(podaje mu feldflaszę)
30.space
(podaje mu feldflaszę)
31.psyche
(zdziwiony, nie wie, czy ma pić, czy nie)
32.space
Zza innego krzaka głogu
33.movement
wychyla się ogromna głowa Kiejstutowego szpiega, który na korze brzozowej notuje słowa Jagiełły.
35.movement
(łapie się za nos)
36.communication
(śmieją się obaj)
37.movement
(skrapia ostatkiem wódki ziemię)
38.movement
(wręcza Jagielle feldflaszę)
39.space
(wręcza Jagielle feldflaszę)
42.communication
i naraz krzyczy)
43.communication
(kiwa głową w niby-podziwie)
44.media-theatre
Na scenie coraz ciemniej, ale jeszcze garść światła pada na ogromną głowę Kiejstutowego szpiega,
45.movement
który potrząsa nią, jakby mówił: „Ładne kwiatki w maju!”.