Samuel Zborowski - próba

(Kładzie się i zasypia. Wchodzi Ojciec z uczonemi…) Liczba Inw. 1792.
Teraz tu za tą siadajcie zasłoną.
Oto już zasnął mój najukochańszy,
Ale od ptaszka on leśnego rańszy,
Wnet się obudzi… czy te światła płoną
Dobrze?… czy dobrze będziecie widzieli?
pełna tej
Twarz jego… już jest tej okropnej bieli,
Która sny wróży.... już to śnicie trzecie....
Ktora zwiastuje sny… Do potępieńca
Gdy będzie mowił... pytać go mozecie
Podobny… zasnął patrzcie bez rumieńca,
Roże dzieciństwa nie wykwitły z liców
A jednak pot jak rosa brylantowa
Na nie wystąpił....
O to, co związek ma.... z jego widzeniem,
A on odpowie.... z szalenstwa natchnieniem
Rzeczy dziwaczne…
Stan somnambulizmu
A często skutek w piersiach anewryzmu.
Zrywając się Eolijon
Że na strumieniu krwi błogosławieństwo
To wiem… więc kiedy ogniste bałwany
Z łon wyrzucały straszne lewijatany,
Gdy Duch przez pierwsze męczenstwo
do Boga
Natury się w kształty przedzierał....
Gdy łono ziemi otwierał....
J z ogniami rzucał skały
Kiedy na burzliwem niebie
Pioruny odpowiadały
Duchowi co szedł do ciebie
Widziałem tęcze na niebie
Twojego ze mną przymierza…
A ty teraz chcesz pacierza
Pacierz moj trzaskaniem skał
Pacierz moj… to piorun chmur
Pacierz moj — wulkanem stał....
Płomieniem stał na szczycie gór....
Nie zmarszczyłeś wtenczas brwi

wchodził duch 1 No8
Gdy tryskał duch w kolumnę krwi,
A teraz… odrzucasz to morze....
J zamknąłeś obietnice
W twoje ukochańce Boże....
Wyklęty więc naturę w ramiona pochwycę
Swiat wezmę.... ręką rozrobię
Na rozne kształty rozdrobie
Niby z kazdego kamienia
Wyjdę... z kazdego kamienia Niby szyją Moją własną wytrysnę jaszczurczą…
J pokażę ci moc moją tworczą
Przez wiekowe pokolenia,
A ile razy rozpłonę
Cały jako słońce złote,
W całym moim majestacie Spotkam twe błogosławione
J spalę ogniem, i zgniotę
J wejdę… i wstanę z mogiły,
Aż mię przyjmiesz… ducha siły —
Chocbym był od gadu krwawszy,
Za zywot i moc ukochawszy…
— To jest rzecz moja, jestem Teologiem
On, widzę, rozmawia z Bogiem
Zapytam go… więc, co widzi....
Lepiej by tu starzy zydzi
Pomogli i Talmudziści…
Powiedz… co widzisz… młodzieńcze?
— Prorocy ogniści
Stoją na górach…
— A teraz… mój panie…
Arka w srebrzystym Jordanie
Rozdzielone wody…
Nic… widzę… ognistą tęczę
J to mię o tu o tu boli....
Ta tęcza nim świat okoli....
Roznopromiennemi piory,
Nim go dokoła obleci
To ja przejdę przez tortury
J duch się we mnie rozkwieci
J zwinę… nieanielską tęczę…

Rękopis - dramat

k.13v

k.14r

k.14v

k.15r

k15v

k.13r

k.2r

k.10r

k.10v

k.2v

k.4r

k.4v

k.24r

k.2v pr

k.4r pr

k.4v pr

k.1r(a)

k.1v(a)

2r(a)

2v(a)

k.3r(a)

k.3v(a)

k.4r(a)

k.4v(a)

k.5r(a)

k.5v(a)

k.6r(a)

k.6v(a)

k.7r(a)

k.7v(a)

k.8r(a)

k.8v(a)

k.9r(a)

k.9v(a)

k.10r(a)

k.10v(a)

k.11r(a)

k.11v(a)

k.12r(a)

k.12v(a)

k.13r(a)

k.13v(a)

k.14r(a)

k.14v(a)

k.15r(a)

k.15v(a)

k.16r(a)

k.16v(a)

k.17r(a)

k.17v(a)

k.18r(a)

k.18v(a)

k.19r(a)

k.19v(a)

k.20r(a)

k.20v(a)

k.21r(a)

k.21v(a)

k.22r(a)

k.22v(a)

k.23r(a)

k.23v(a)

k.24r(a)

k.24v(a)

k.25r(a)

k.25v(a)

k.26r(a)

k.26v(a)

k.27r(a)

k.27v(a)

k.28r(a)

k.28v(a)

k.29r(a)

k.29v(a)

k.30r(a)

k.30v(a)

k.31r(a)

k.31v(a)

k.32r(a)

k.32v(a)

k.33r(a)

k.33v(a)

k.34r(a)

k.34v(a)

k.35r(a)

k.35v(a)

k.36r(a)

k.36v(a)

k.37r(a)

k.37v(a)

k.38r(a)

38v(a)

s.53(a)

s.54(a)

s.55(a)

[AKT III]
〈

Nereis

Lecz powróciła raz — aż z mgieł minwany

Amfitryta

Ach, jak te kwiaty bladego koloru,
Na wietrznych polach nadmorskich rosnące,
Wróciła blada… córka mgieł i żalów

Nereis

Zmienna… jako te, co rządzą miesiące
Królestwem naszych perlic i koralów…

Amfitr[yta]

Słuchaj mię… choć ja jestem tej fali krolową
Elementarną — waszą koroną i głową

〉
〈

[Lucyfer] LUB [Eolion]

Dziwnie, że ten świat podziemny
Ani smętny — ani ciemny,
Owszem, nie tak zda się czarne
Królestwo Elementarne,
Jak duchów… Przed oka mgnieniem
Byłem śród żywych…

〉

[Nereida]

Ludzie ją popsuli.

Lucyfer

— Co, ona w chłopskiej chodziła koszuli?
Mięszkała w ciemnej chacie zadymionej…
Innych korali, prócz życzki czerwonej
Nie znała… innych pereł prócz jemioły.
A często, gdy ją parobek wesoły
W pół chwycił… kręcąc obertasa… to się
Ta dusza… tutaj w aniołowym głosie
Objawiająca… tam z chłopaka ręki
Chciała na wolność — tfu! przez jakie dźwięki,
Aż wspomnieć… mi strach…

Ner[eida]

Co?…

Luc[yfer]

Tak, Nereido…
Ciało perłowe jej stało się kredą
I wapnem… Alma Mater… matka ciała
Diabelnie ją źle w ostatku ubrała
I niski stopień… ciału naznaczyła.
Patrz… ta złotawość cała… patrz, ta bryła
Z ogni płonących… to gwiaździste ziarno
Wyszło na świecie kłosem… chłopką czarną,
Córką rybaka…

[Amfitryta]

W świecie duchów, nie więcej dziś nieszczęsna ważę
Jak martwe prawo… Duchy mają swoje twarze,
Swoje serca… Ja jestem bez serca — bez lica,
Bez miłości… Okropna żywotna martwica
Przed wiekami już w ręce Jehowy umarła,
Bom chciała żyć i śmiercim się wielkiej wyparła,
Przelękniona imieniem jej… A ta różana,
Córka moja… to pierwsze dziecię — ta Heliana,
Jeszcze dzieciątko w małej kołyseczce śpiące,
W zwojach muszel… gdzie perły były jak miesiące
W tęczach pooprawiane — sama się wydarła
Blaskom… i oto pierwsza pod falą umarła…
Z pereł pierwszych w najpierwsze przemieniona róże
Na pierwszym krzyżu — który w pierwszej był naturze.
Umarła…
〈 Umierająca… Pomnę, gdy na śmierć skazana, Amfitryta
W pierwszą… podwodną, śmierci koszulę ubrana,
Jak pierwszy nowy żywot pod wodą zjawiona,
Pierwszy ruch samowłasny… 〉

[Nereida]

O królowo… patrz to światło krągłe,

[Amfitryta]

〈 Heliana… ach, jęczenie dziś słyszałam ciągłe
Pod wodą… Nimfy czuły jej śmierć… ach, Heliana! 〉
〈 Matko w świecącej koronie, Heliana
Pozwól mi… chwilę — ach, chwilę
Na elementarnym łonie
Odpocząć...... Niechaj nachylę
Ku sobie… tych czar perłowych,
Niech w tych światach lazurowych
Odetchnę… 〉

[Heliana]

〈 Matko w świecącej koronie,
Pozwól mi… chwilę — ach, chwilę
Na elementarnym łonie
Odpocząć...... Niechaj nachylę
Ku sobie… tych czar perłowych,
Niech w tych światach lazurowych
Odetchnę… 〉

TEST

Test - ramka genetyczna

proba

k. 2v

k. 29v

Ojciec

— Jezus, Maryja... upadł...

[Doktor]

To nic, pulsy biją…
Niech go teraz położą na łożu — okryją,
Ja będę mu lekarstwa me administrował,
Gdy się obudzi…

Ojciec

— Niańki zawołajcie… Niańki…

Doktor

Wyznam, że mię ten dziwny sen zelektryzował.
Trzeba będzie na karku postawić mu bańki…

(Odchodzą)

Chór Duchów

O! smętny — o! kochany!
Srodze ty oszukany…
Przez sfinksowe aleje
Piasek stepowy wieje…
Jaszczurki łuską brzęczą
I ludzi się nie boją,
Palmy przy sfinksach stoją,
W palmach wielbłądy klęczą…
Na Luksoru wyżyni
Cicho jak na pustyni…
Przeszło lat trzy tysiące,
Te same złote słońce
Przez niebiosa się pławi,
I girlanda żurawi
Ta sama na niebiosach,
I kolumn głowy ścięte,
I groby odemknięte,

I harfiarz w srebrnych włosach
〈 I harfą złotą na ścianie…
I czas na zmartwychwstanie 〉
Nad harfą swoją złotą
Duma, niby z tęsknotą…
O! smętny, o! kochany!
Srodze ty oszukany…
W naszym chórze boleści
I płacz słychać niewieści…
Bo przy pochodni błysku
Ktoś do grobu zawitał
I stanął… i coś czytał
Na smętnym obelisku,
Twój dawny poznał Eden…
I zapragnął… on jeden…

Lecz ty… z boleści zgrzytasz,
Bo nigdy nie wyczytasz
〈 Ale te dawne głosy
Wieją jak wiatr we włosy,
Nad przepaście prowadzą,
Pchną morzem… za słońc głową
To, co czułeś… 〉
Tego z dawnych kamieni,
Lecz na serca czerwieni
Zapisaną ci będzie
Pios[e]nka obelisku,
Wszystkie łzy… wszystkie słowa,
Pierwsze w pamiątek rzędzie
Zapisane przez Pana…
Miłość czysta — siostrzana!
*
O smętny! o kochany!
Srodze ty oszukany.
Grób twój wygląda blado
Niby gmachów kaskadą
Cichą… a jednak grzmiącą.
〈 Niby pałac upiorów,
Lecz ziemi nie przeciekła
I nie znalazła piekła.... 〉
W kraj cieniów i upiorów
Z całą tęczą kolorów —
Pod ziemię wlatującą. —
I tak wisi pochyła,
A stoi — jak mogiła…
O duchu! smętny, śliczny,
Duchu mój letargiczny,
Możesz ty w ducha męce
Kąsać piersi i ręce,
Jeśli brak ci odwagi
Zacząć życie podróżne.
Bo dawne groby próżne
I twoje sarkofagi
Straciły… twój proch — ciało…
Nic z nich — nie zmartwychwstało —
Ani Atessa… Ani

〈 Już miłością siostrzani…
Wasze serca… jak liście
a) W sarkofagu… wstaliście
b) W grobie obudziliście 〉
Miłością wy siostrzani…
Obróceni ku sobie
W alabastrowym żłobie,
Piersią waszą i usty
Do siebie obróceni,
W grobowcu znalezieni —

〈 Och, grobowiec był pusty
W pustym podziemnym lochu
a) Ani ciał, ani prochu
b) Jedno — i drugie ciało… 〉
Jak leśny orzech pusty,
W którym nic nie zostało,
Choćby też muszki ciało. —

"Samuel Zborowski - próba"

"Samuel Zborowski - próba" · Rękopis

"Samuel Zborowski - próba" · Rękopis - dramat

"Samuel Zborowski - próba" · TEST

Wszystkie właściwości artefaktu

Rękopis

Rękopis - dramat

TEST

a

b

a

b