Samuel Zborowski - próba

Ja się w mej tworczości męczę...
A oni... patrz... pełni mocy
Na gorach Boga prorocy....
Piorunami nakryci.... kościołem....
Nad tęczowym stoją kołem
J lud jako owce pasą...
&
Maluje rzeczy z nadzwyczajną krasą
J nie brak mu w słowach siły....
Ojciec
Już teraz się w nim te sni wyjasniły
Już sni jak człowiek... ale była pora
Ze swiszczał jak wąż.... przed piersią upiora
Wyprostowany... wtenczas na ciemnote
Swieciły dziwnie oczy jego złote
Straciwszy zwykłą czarność i nalane
Słoncem.._
Eolion

Dajcie mi tarcze zwierciadlane
ojca Ramazesa
Dajcie mi złotą mitrę..... gdzie Bogini
Zaprzęzcie
Athor.... konie białe jak mleko — Atessa
Siostra moja... niech ze mną na woz złoty wsiądzie....
Niechaj połozą dary na czarnym wielblądzie
A łodzie niech okryte Tyryjską purpurą
Czekają przy Sfixowych alejach.._ O! goro
Karnakowa... twych kolumn jaspisowych krocie
Twe granity rozane... twe piaskowce, w złocie
Blękitach rubinach
J bł i pier .... niby las bogaty
Gdzie pnie cale okryte tęczowemi kwiaty
A liść cały rozowy
Albo noszą rumiany z granitów syenskich
Zorzy wielkiej
Nieba zorz podobny wstędze... i Bostw żenskich
Rumiencowi... o! goro.. gdzie piramid twarze
Najwyższe tutaj słońca złotego ołtarze
Są zapisane czynów moich wyliczeniem
Ducha mojego pracą — wielkim przemieniem
Granitów w moje myśli o wieczności Ducha

ludzka
Na ziemi — góro zlota skąd duch moj wybucha
się na złotych wozach
Stu bramami... i na swiat się cały wylewa
Toczy.... tratując wszystko.._ Zapomnij o zgrozach
płonącego
Zycia mojego.._ tutaj... z pozaru gmachu
Wyszedłem jak król ludzi — bez serca — i strachu —
zar się
Na ogień się ludziom zywym
Po ciałach ludzi zywych... co się kładli sami
J byli mostem... słyszę pod memi nogami
Trzeszczące ciał wilgocie.... kiedy ogień z ciałem
Walczył — ale zadnego jęku nie słyszałem
Anim zabolał sercem.._ bo moj duch fatalny
Z głazow i z ludzi czyni swiat piramidalny
J ma spokojność stwórcy.._ Ale smierć przemaga...
Zawołajcie mi tutaj Tyfońskiego Maga —
Chodź... chce pomowić z tobą.... choć starcze uczony
Widzisz tén wóź białemi końmi zaprzęzony
jak Atessa miła
W alej swixów.... widzisz moją siostrę miłą czeka... a już na nim stoi
Atessę....
Atessa, siostra moja.
Jak ona się boi
drzącą i mleczną
Tych koni... co pod szer alabastru powłoką
Mają krew.. ogień... dumę... krolewską... gdy wloką
Trupy krolów.... i na wiatr rospuściwszy grzywe
Lecą przed złotym wozem by furje straszliwe
Piekielne....
A dziś patrzaj... jak zda się spokojne
Wiedzą — przeczuły — ze nie wyjezdzam na wojnę
Ale już ku grobowi dyszel obrócony
moja
A patrz Atesa... patrzaj do złotej korony
cyprysowych przydała gałązek
Do mitry.;. gdy najczystsze złoto... pył szafiru.
przydała gałązek
J Uhaftowane
Miłość zony... przeczuła smętny obowiązek
Skonania... lecz się piękność — nawet na smierć stroi

Rękopis - dramat

k.13v

k.14r

k.14v

k.15r

k15v

k.13r

k.2r

k.10r

k.10v

k.2v

k.4r

k.4v

k.24r

k.2v pr

k.4r pr

k.4v pr

k.1r(a)

k.1v(a)

2r(a)

2v(a)

k.3r(a)

k.3v(a)

k.4r(a)

k.4v(a)

k.5r(a)

k.5v(a)

k.6r(a)

k.6v(a)

k.7r(a)

k.7v(a)

k.8r(a)

k.8v(a)

k.9r(a)

k.9v(a)

k.10r(a)

k.10v(a)

k.11r(a)

k.11v(a)

k.12r(a)

k.12v(a)

k.13r(a)

k.13v(a)

k.14r(a)

k.14v(a)

k.15r(a)

k.15v(a)

k.16r(a)

k.16v(a)

k.17r(a)

k.17v(a)

k.18r(a)

k.18v(a)

k.19r(a)

k.19v(a)

k.20r(a)

k.20v(a)

k.21r(a)

k.21v(a)

k.22r(a)

k.22v(a)

k.23r(a)

k.23v(a)

k.24r(a)

k.24v(a)

k.25r(a)

k.25v(a)

k.26r(a)

k.26v(a)

k.27r(a)

k.27v(a)

k.28r(a)

k.28v(a)

k.29r(a)

k.29v(a)

k.30r(a)

k.30v(a)

k.31r(a)

k.31v(a)

k.32r(a)

k.32v(a)

k.33r(a)

k.33v(a)

k.34r(a)

k.34v(a)

k.35r(a)

k.35v(a)

k.36r(a)

k.36v(a)

k.37r(a)

k.37v(a)

k.38r(a)

38v(a)

s.53(a)

s.54(a)

s.55(a)

Adwokat[kontynuacja]

Naszych ubogich chateczek ozdobą?
Bo ta góra głów trupich poszła z tobą,
Lejąca z oczu serdecznemi łzami,
I krzyż musiał iść za trupów głowami,
I stanąć u nas… — jako chorągiew Boga.
— 1º Probandum est… że ducha droga
Przez Polskę idzie… za nią ginąć każę…
A to finalnym tu celem wykażę,
Choć mam pisane na to dokumenta…
2º Secundo: Dowieść muszę, że ta święta
Sprawa… w skarżącym była — żywą, czerstwą,
Młodą… a na niej spełniono morderstwo,
Do którego się defendent — przyznawa…
3º Dowiodę, że odtąd ta sprawa,
Przez odebranie tu duchowi ciała
I przez wzrost tamtych — we krwi zatrzymała…
A stąd ponosi swoje wielkie szkody
Sam Bóg… a na to pokażę dowody
Straszne… przez żaden sąd nieodepchnięte —
Ciała szlachetne — a z szubienic zdjęte,
Duchy szlachetne… a skalane błotem,
Krzyż naszej męki, grożący wywrotem
Nawet Aniołom…

Głos

Gwiazdy klaszczą złote!

Adwokat

Kto nieśmiertelną ma w sobie istotę,
Czuje… widzący ten świat w starej korze,
Że coś większego ze świata być może,
Gdy się urodzi w nowość… z ducha cudów
Niż gniazdo nędznych i cierpiących ludów,
Które za jadłem ciągle łażą chciwe:
A te są głupie — a te niegodziwe,
A te są dalej — a te bliżej krzyża,
Tam się podnosi duch, a tam się zniża,
A tam pod formą jako anioł ciemny,
Pod twardą formą ciągle grzmi podziemny,
A tam zaledwo taka mała dusza,
Że formą rządu gdzieś cokolwiek rusza
Jak kret podziemny —

〈 Kto cierpiał z narodem,
A gorzej jeszcze — cierpiał tu serdecznie,
Ten wie, że forma powinna być wschodem,
A nie przepaścią —
Gdzież model — trwa wiecznie
W górze… a nikt jej dotychczas nie widzi 〉
〈 Widocznie, że norma
Nie odpowiada już dzisiaj duchowi 〉
Każdy rząd swój tor ma
I depce… głowę ducha, idąc z góry.
A więc być musi niewidzialna forma
Zamieszkująca tęczowe lazury
Większej — piękności od gwiazd i miesiąca,
Co dzień ku duchom naszym zlatująca.
Jeszcze wysoko… jeszcze w łonie pana,
A już przez oczy niektóre widziana.
〈 Na kształt piorunnych — tęczowych warkoczy
Że gdzieś jest, że gdzieś — pali się, że świta,
Że się podaje sądom 〉
Rzadko, bo w tysiąc lat raz albo dwa razy,
Łyśnie na ludzkie, orle dzikie oczy…
I znowu tysiąc smętnych lat przeskoczy,
I znowu temi samemi obrazy,
[k.21r]
〈 Gdy się otworzy nowa widzeń brama,
Ona wychodzi ze mgły taka sama —
Dziwna dziewica o tęczowych włosach,
Zawsze przed nami stojąca w niebiosach. 〉

TEST

Test - ramka genetyczna

proba

k. 2v

k. 29v

Ojciec

— Jezus, Maryja... upadł...

[Doktor]

To nic, pulsy biją…
Niech go teraz położą na łożu — okryją,
Ja będę mu lekarstwa me administrował,
Gdy się obudzi…

Ojciec

— Niańki zawołajcie… Niańki…

Doktor

Wyznam, że mię ten dziwny sen zelektryzował.
Trzeba będzie na karku postawić mu bańki…

(Odchodzą)

Chór Duchów

O! smętny — o! kochany!
Srodze ty oszukany…
Przez sfinksowe aleje
Piasek stepowy wieje…
Jaszczurki łuską brzęczą
I ludzi się nie boją,
Palmy przy sfinksach stoją,
W palmach wielbłądy klęczą…
Na Luksoru wyżyni
Cicho jak na pustyni…
Przeszło lat trzy tysiące,
Te same złote słońce
Przez niebiosa się pławi,
I girlanda żurawi
Ta sama na niebiosach,
I kolumn głowy ścięte,
I groby odemknięte,

I harfiarz w srebrnych włosach
〈 I harfą złotą na ścianie…
I czas na zmartwychwstanie 〉
Nad harfą swoją złotą
Duma, niby z tęsknotą…
O! smętny, o! kochany!
Srodze ty oszukany…
W naszym chórze boleści
I płacz słychać niewieści…
Bo przy pochodni błysku
Ktoś do grobu zawitał
I stanął… i coś czytał
Na smętnym obelisku,
Twój dawny poznał Eden…
I zapragnął… on jeden…

Lecz ty… z boleści zgrzytasz,
Bo nigdy nie wyczytasz
〈 Ale te dawne głosy
Wieją jak wiatr we włosy,
Nad przepaście prowadzą,
Pchną morzem… za słońc głową
To, co czułeś… 〉
Tego z dawnych kamieni,
Lecz na serca czerwieni
Zapisaną ci będzie
Pios[e]nka obelisku,
Wszystkie łzy… wszystkie słowa,
Pierwsze w pamiątek rzędzie
Zapisane przez Pana…
Miłość czysta — siostrzana!
*
O smętny! o kochany!
Srodze ty oszukany.
Grób twój wygląda blado
Niby gmachów kaskadą
Cichą… a jednak grzmiącą.
〈 Niby pałac upiorów,
Lecz ziemi nie przeciekła
I nie znalazła piekła.... 〉
W kraj cieniów i upiorów
Z całą tęczą kolorów —
Pod ziemię wlatującą. —
I tak wisi pochyła,
A stoi — jak mogiła…
O duchu! smętny, śliczny,
Duchu mój letargiczny,
Możesz ty w ducha męce
Kąsać piersi i ręce,
Jeśli brak ci odwagi
Zacząć życie podróżne.
Bo dawne groby próżne
I twoje sarkofagi
Straciły… twój proch — ciało…
Nic z nich — nie zmartwychwstało —
Ani Atessa… Ani

〈 Już miłością siostrzani…
Wasze serca… jak liście
a) W sarkofagu… wstaliście
b) W grobie obudziliście 〉
Miłością wy siostrzani…
Obróceni ku sobie
W alabastrowym żłobie,
Piersią waszą i usty
Do siebie obróceni,
W grobowcu znalezieni —

〈 Och, grobowiec był pusty
W pustym podziemnym lochu
a) Ani ciał, ani prochu
b) Jedno — i drugie ciało… 〉
Jak leśny orzech pusty,
W którym nic nie zostało,
Choćby też muszki ciało. —

"Samuel Zborowski - próba"

"Samuel Zborowski - próba" · Rękopis

"Samuel Zborowski - próba" · Rękopis - dramat

"Samuel Zborowski - próba" · TEST

Wszystkie właściwości artefaktu

Rękopis

Rękopis - dramat

TEST

a

b

a

b