Takich jak my – to coraz mniej. A ci młodzi – to tylko by przekraczali…
Chyba nie… pan KiejstutNa prośbę Olgierda (ok. 1296–1377) wyrażoną w testamencie Kiejstut wprowadził Władysława Jagiełłę (1352/1362–1434) – władcę Litwy od maja 1377 roku – w sprawy państwowe, a potem swym autorytetem chronił bratanka przed zakusami starszych braci Jagiełły, umożliwiając mu utrzymywanie się na tronie. Jednak obaj współrządcy Litwy szybko się poróżnili – Kiejstut był zwolennikiem walki z Krzyżakami i na Rusi, zaś zyskujący autonomię Jagiełło dążył do ocalenia Litwy drogą układów i chrystianizacji państwa. Napięcie wykorzystali Krzyżacy, zawierając osobne porozumienia chroniące interesy Kiejstuta (rozejm w Trokach, w we wrześniu 1379 roku) i Jagiełły (układ w Dawidyszkach, w maju 1380 roku). Wkrótce wybuchła litewska wojna domowa, a jednym z jej epizodów była walka Kiejstuta i Jagiełły, zakończona śmiercią starego księcia w 1382 roku. Zob. J. Dąbrowski, „Rządy Jadwigi i Jagiełły (fragmenty)”, [w:] „Dzieło Jadwigi i Jagiełły. W sześćsetlecie chrztu Litwy i jej związków z Polską. Antologia historyczno-literacka”, oprac. W. Biliński, Warszawa 1989, s. 58–59; J. Krzyżaniakowa, J. Ochmański, „Władysław II Jagiełło”, Wrocław 1990, s. 50–69; J. Ochmański, „Historia Litwy”, wyd. 3, Wrocław 1990, s. 56–58.?
Jasne. Od razu wiedziałem. Tyle dzielności i tyle odwagi skrytej pod arystokratycznym uśmiechem… może mieć tylko
Możliwe… ale ja nadal nie wiem, jak pana tytułować. Chodzi mi po prostu o ułatwienie w konwersacji.
Rozumiem. Wobec tego spróbujmy razem się określić… Choć to nie takie łatwe… Nawiasem mówiąc, ciekaw jestem, kto z nas pierwszy zgadnie. Skoro… oddziela nas granica… w stosunku do siebie jesteśmy… raz… dwa… trzy: są-
Brawo!
Starzy sąsiedzi.
Starzy… stąd też czasem drobne nieporozumienia.
Robi się gorąco…
Aaa – tak. Nazwy wszystkich wódek muszą kończyć się na -ówka. Na przykład pępkówka… berühmter Pępekschnaps! To co panu podałem – to słynna Danziger Goldfeuerwasser.
Tego lepiej nie można było określić. Kiejstut by tego nie potrafił ocenić…
On! On to tylko kapusta i kapusta!
Może choć z syna coś wyrośnie?
Z Witolda? Złodziej. A raczej zdrajca. Sprzedawczyk. PrzeniewiercaJest to nawiązanie do sojuszu, jaki Witold Giedyminowicz (ok. 1355–1430), książę litewski, syn Kiejstuta (ok. 1308–1382), zawarł z Krzyżakami w okresie litewskiej wojny domowej. Po śmierci ojca został uwięziony wraz z żoną i dzieckiem przez Władysława Jagiełłę w Wilnie, a potem w Krewie. W kobiecym przebraniu zdołał zbiec z więzienia jesienią 1382 roku. Ponieważ Jagiełło odmówił mu zwrotu ojcowizny, czyli księstwa trockiego, Witold uciekł najpierw na Mazowsze, a potem na ziemie Zakonu, oddając się pod opiekę Krzyżakom i przyjmując chrzest. Armia krzyżacka wraz z wojskami Witolda ruszyła na Litwę w 1383 roku, zdobywając na krótko Kowno, Troki i niszcząc część Wilna. Zob. J. Dąbrowski, "Rządy Jadwigi i Jagiełły (fragmenty)", [w:] "Dzieło Jadwigi i Jagiełły. W sześćsetlecie chrztu Litwy i jej związków z Polską. Antologia historyczno-literacka", oprac. W. Biliński, Warszawa 1989, s. 59; J. Krzyżaniakowa, J. Ochmański, "Władysław II Jagiełło", Wrocław 1990, s. 68–81; J. Ochmański, "Historia Litwy", wyd. 3, Wrocław 1990, s. 67–71. jak jego ojciec! To zaprzańcy. Wiarołomcy. Renegaci!
Dąb.
Świetnie pomyślane. Dąb o złotych, aromatycznych żołędziach, co, upadając i dzwoniąc, będą głosiły wiekopomną chwałę Wielkiego Jagiełły…
pauza sytuacyjna
Tu mi rośnie łątka,
ciepła jak brzuszek jagniątka…
Chamajtis albo Plugajło… tak ją nazwą
Łątka, co będzie mówiła „dupajtis”, „rzygajtis”, „kołdunas” i kał!
Tu, tu mam łątkę… pauza
Liebe Königin…Liebe Königin… (niem.) - kochana królowo Ein-zwei-drei. Oczko do oczka, w lesie znaleźli malutkiego smoczka. Ein-zwei-drei! Jedno spuść, a drugie w bok! Po roczku ze smoczka wyrósł im smok. (Dwa dorzucam, dwa dodaję)… Uważaj, żeby ścieg był ścisły… Jedno spuść. I tego smoka spławili do Wisły. Ein-zwei-drei! Na brzegu se siadł. Nadszedł gruby burmistrz. Smok burmistrza zjadł.
Siedź, jak w belce siedzi gwóźdź! Dwa oczka naprzód, trzecie spuść!
Matko Niebieskiego Pana
Ślicznaś i niepokalana
Jechalim przez dąbrowę, a tu naraz cień na polanie. Patrzym – a to orliś czarniak, mudrahel, na niebie się huśta! Tak ja ręki do gęby przykładam i wołam: huuu-uu? Pa polski. A on nic. Tak pa ruski wołam, pa litewski – a u niego – dziób zamurowany! No to se myślę – wróg. Zdradnik, co pobożnisia udaje. Takem mu striełu paslal w samom rzyć, aż mu lewym okiem gówno wywlokła!
Matko Niebieskiego Pana
Ślicznaś i niepokalana
Mówiłem a wam, kiedyśmy stali razem na krzyżackiej rubieży: było chrzest od sąsiada krzyżaka przyjąć…
Matko Niebieskiego Pana
Ślicznaś i niepokalana
Święty Dmytro pisze, że Józef o lasce chadzał… Cóż z tego?! Przecież laska może posłużyć – do obrony! Mógł też mały Jezusek przez tę laskę skakać… hop! i hop! Nie trzeba ganić tego, co
Matko Niebieskiego Pana }
Ślicznaś i niepokalana }
To był ostatni z czarnych orłów?
Orzeł
To znaczy, że to był zwykły orzeł… taki sobie orzeł… ot, tyle że orzeł… jeden z wielu. Niech pan król ustrzeli pierwszego orła, orła z dalekich stron… takiego, co króluje niebom… A to do kuchni… dla psów
Ostatni, orzeł co latał.
Łatwo za dwieście tysięcy kupić… trzęsącą się koronę… z królową na dodatek – ale zdobyć Malbork to nie dla tych, co... kapustą kiszoną śmierdzą.
To już taki los kobiet.
Pierwszy mój mąż był i jest młody. I będzie młody.
Z czarną łątką Literówka w egzemplarzu inspicjenckim ("łatka")
do białego ślubu.
Żałuj za grzech!
Żałuję. I co?
W tej chwili żałuj!
Śniło mi się, śniło, a we śnie koń – czarny! A na koniu – szara gęś i syczy na mnie! A ja jej pluję w dziób i czuję, że usta mam pełne cynamonu… a tuż-tuż wyrasta spod ziemi sucha kostropata jodła… stara aż siwa!
Znowu na mnie gęś syczała.
Przestań…
…i Turek wziął ją na głowę… a ona z góry na mnie! Tak wzięłam
Nasza młoda królowa po raz pierwszy żegna wojska ojczyste… stąd… to podniecenie…
Mój prync, co robi szprync da wam bobu!
„Es liebe Hedwig!”
Na Malbork
W łeb krzyżacki
tłukiem-tłokiem,
aż im jaja trysną okiem!
W łeb krzyżacki
tłukiem-tłokiem,
aż im jaja trysną okiem!
Błogosławimy młociarzy idących w bój…
Na Malbork!
Na Malbork!
Na Malbork ze słomianej blachy!
Na Malbork ze słomianej blachy!
Nein!
Na Malbork!
Na sito, na sito
Poszyjem, poszyjem
Komtura, komtura
na re-szo-too
Na sito, na sito
Poszyjem, poszyjem
Komtura, komtura
na re-szo-too
Błogosławimy kuszników!
To bydło?
To przyboczni naszego króla… To fantastyczni podpalacze miasteczek i wsi, miotacze zapalonych kotów na gonty zamków… Pakuły do ogona! Zapalają – i fiuuu! ciskają na dach!
Na Malbork!
U-U-U-U-URA
Śmierdzicie wszyscy jak padlina w zamkowej fosie! Będziecie lizać mury Malborka…
Górą zażegajły!
Błogosławimy zażegajłów!
Na Malbork!
U-U-U-U-URA
Nein! Hunde! Nimmer! Nigdy!
Niech żyją dusiciele!
Błogosławimy dusicieli!
Na Malbork!
Na sito, na sito
Poszyjem, poszyjem
Komtura, komtura
na re-szo-too
Na sito, na sito
Poszyjem, poszyjem
Komtura, komtura
na re-szo-too
Na komturze drży już skóra
U nas pętla na komtura
Na komturze drży już skóra
U nas pętla na komtura
Matko Niebieskiego Pana
Ślicznaś i niepokalana DO TYŁU
Na Malbork!
U-U-U-U-URA
Na Malbork!
U-U-U-U-URA
Na Malbork!
Na sito, na sito
Poszyjem, poszyjem
Komtura, komtura
na re-szo-too
Na komturze drży już skóra
U nas pętla na komtura
Kto „idzie-idę”? Kto?!
Król, co pluje dukatami, rycerz z trzema liliami przy zbroi, król Polskiej Korony – Wilhelm! Co się nikogo nie boi!
Kret! Kret w moim zamku. Jakeś kret, to ryj! Właź do ziemi! Ryj się aż do Malborka… ale nim się tam doryjesz, ja ci tu czarną kukłę, zimną i sflaczałą, do zabawy przyniesę! Ryj mówię aż do Malborka. Żebyś się już nigdy nie pozbierała! Dali! Ryj!
Aleś się doigrała tym haczkowaniem!
Niech pani królowa nic nie mówi… Raaaz-dwaaaa… raaaaz-dwaaaaa… Taaaak,
Głębiej!
Głębiej!
Mocniej!
Mocniej!
Zadeptać to białe i niewieście!
Zadeptać!
To brudne, cuchnące zadeptać
Zadeptać
Grube oczko z siebie spuściła tym haczkowaniem. Z królewica – kałuża.
Koniec!
Amin!
Amin!
O przebaczenie win…
Prosimy Cię, Władyko!
O litość dla naszych znękanych sumień…
Błagamy Cię, Władyko!
Władyko!
Gdzie wskażesz – pójdziemy!
Władyko!
Na pokój i na wojnę…
Władyko!
Na czas rzucania kamieni…
Władyko!
Na czas uprawy ziemi!
Władyko!
Kto cię zdradzi…
Ubijemy!
Kto twym przyjacielem…
Ucałujemy!
Tyś korona i tyś tron…
Władyko!
Nam z tobą życie i zgon!
Władyko!