Przemiana 1999/ Lidia Amejko

Nie, nie! Nie mnie! Nie bezpośrednio... ale, wiesz, kiedy coś się przytrafia innym, coś strasznego, to ja cierpię, tak jakbym tam był... Jakby to mnie samemu...

Greta

(z nabożnym zdumieniem)

Więc ty tak cierpisz z powodu zła, które dotyka innych?!

SENSO

Właśnie! Właśnie tak! Nikomu o tym nie mówiłem, ale tobie chyba mogę, co?

Greta

Oczywiście, jestem przecież twoją siostrą.

SENSO

A teraz jeszcze, w dodatku, nie mogę jeść? Czy ludzie jeszcze umierają z głodu, Greta?

Greta

Tak, ciągle o tym mówią w „Informacjach”. O mój Boże! Gregor! (chwyta go za obandażowane ręce i przytula do siebie. Jej głos drży ze wzruszenia) Wybacz mi!

SENSO

Co mam ci wybaczyć?

Greta

Bo ja... w ogóle nie myślałam, że interesują cię inni ludzie! Ty zawsze tylko komputer i te liczby... A teraz nagle... mówisz mi to wszystko... Och, Gregor! Ty... ty... jesteś wspaniały! Cudowny! Święty! Jak Chrystus, który wziął na siebie grzechy świata! I tyle jest w tobie współczucia...

Senso jednym uderzeniem wytrąca Grecie miskę z rąk. Miska spada z hukiem na podłogę, wylewa się mleko. Przestraszona i zdumiona Greta patrzy na brata. Senso musi być bardzo zdenerwowany, bo oddycha szybko, a z jego ust wydobywa się dziwny pisk.

SENSO

Nic nie zrozumiałaś! Nic! Nie jestem wspaniały! Nie jestem święty! Gówno mnie obchodzą topielcy z Meksyku! Albo trzęsienie ziemi na Tajwanie! Albo jacyś... poparzeni górnicy! Wcale... nie... im... współczuję! Ja... ja współczuję... współczuję

(zanosi się szlochem)

sobie! Bo MNIE to wszystko dotyka! Mnie... mnie... To JA cierpię! I to ja teraz umieram z głodu! Nie ty, Greta! Nie Gonzalo! Ale ja... ja...

(krztusi się łzami)

Greta podnosi miskę z podłogi.

Greta

Uspokój się!

SENSO

Czy ty w ogóle wiesz, jaki to ból? Nie wiesz! Nie wiesz! Czy topiłaś się w rzece błota? Czy leżałaś przywalona gruzami dziesięciopiętrowego wieżowca? Czy gaz w kopalni poparzył ci ręce?

Greta

Nie musiał, Gregor! Nie musi poparzyć mi rąk, żebym wiedziała, jak to jest!

SENSO

(szlocha)

Ale nie tak jak ja! Jak ja...

Greta

Nie tak jak ty.

SENSO

Ja... tylko... sobie...

Greta

Ja też tobie współczuję, Gregor!

(ze smutkiem)

Współczuję ci...

Senso szlocha. Greta układa go na poduszkach. Jeszcze tylko parę konwulsji, wysuszone palce prostują się i kurczą, Senso tężeje i zastyga nieruchomo. Greta siedzi przy nim w ciemnościach, ale Senso już się nie porusza.

Wersja sceniczna

[Strona tytułowa/ Copyright]

1. [scena 1]

2. [scena 2]

3. [Scena 3]

4. [scena 4]

5. [scena 5]

6. [scena 6]

7. [scena 7]

8. [scena 8]

9. [scena 9]

10. [scena 10]

11. [scena 11]

12. [scena 12]

13. [scena 13]

14. [scena 14]

15. [scena 15]

16. [scena16]

17. [scena 17]

18. [scena 18]

19. [scena 19]

20. [scena 20]

21. [scena 21]

22. [scena 22]

Epilog 23. [scena 23]

Epilog 24. [scena 24]

Wielki nowoczesny gabinet kierownika działu analiz polskiej filii holenderskiego Rembrandt Banku. Senso pracuje przy komputerze: kolumny liczb, nic poza liczbami.

Senso jest nimi całkowicie pochłonięty: długie rzędy cyfr snują jakieś fascynujące opowieści, mówią do Senso , a on je rozumie.

Jasne, że Senso to pracoholik, żadnej taryfy ulgowej, nic „na pół gwizdka”.

Pukanie do drzwi

wchodzi Sekretarka.

Dyskretnie elegancka, jawnie piękna, po matczynemu opiekuńcza,

wchodzi z tacą,

na której stoją pudełeczka z orientalnym jedzeniem.

Sekretarka

Szefie! Tak nie można! Szef zapomina o całym świecie!

SENSO

(zajęty cyframi)

Taaa... O czym? O świecie? Skądże, bardzo się interesuję światem! W Meksyku – powódź..

Sekretarka

Owszem, ale to w Meksyku. A u nas już piąta! I od rana nic pan nie jadł!

SENSO

Rzeczywiście! Nie mogłem wyjść na obiad – Van Dyck przyjeżdża za trzy dni. Mmmm! Jak pachnie. Chyba rzeczywiście zgłodniałem.

Sekretarka stawia tacę na biurku Senso .

Sekretarka

I kawa! Z mlekiem i cukrem. Czy... będę mogła iść do domu? Ojciec znowu w szpitalu...

SENSO

A sprawozdanie dla Van Dycka?

Sekretarka

Już gotowe!

SENSO

To proszę iść.

Sekretarka

(uradowana)

Dziękuję, szefie! Pan ma bardzo dobre serce! Umie pan współczuć...

Sekretarka wychodzi. Senso odsuwa krzesło, prostuje plecy, wykonuje jakąś namiastkę ćwiczeń. Otwiera kartoniki z potrawami i je łapczywie, potem zaczyna pić kawę. Włącza radio

– prawie natychmiast rozlega się dżingiel ostry jak nóż,

że Senso szybko się uczy (powiedzmy raczej: jego ciało szybko się uczy), więc pomny porannych wypadków

odstawia kubek z kawą

(„żadnych płynów w ustach podczas słuchania informacji” – mówi mózg i przekazuje to polecenie od razu do ręki, pomijając to, co można by, z pewną przesadą, nazwać świadomością Gregora Senso).

RADIO

Pięciu górników zostało rannych podczas wybuchu metanu w kopalni Wujek Lipcowy. Ofiary z rozległymi poparzeniami kończyn...

Dalszego ciągu „Informacji” już nie słychać, albowiem Senso , ni z tego, ni z owego, zaczyna drżeć i szlochać

– mogłoby to wyglądać jak niespodziewany przypływ współczucia dla rannych górników! Ten obraz byłby na swój sposób piękny i poruszający: proszę, oto bankowiec w garniturze, przy biurku, „współ-odczuwa”, jak by powiedział filozof Scheler, z nieznanymi sobie ludźmi!

ednak cichy szloch Senso zamienia się w skowyt, a skowyt – w zwierzęce wycie

(a o takim natężeniu „współ-odczuwania” Scheler nie wspomina)

. Senso

wyje z bólu pełnym głosem. Wyje

i zrywa z siebie marynarkę, potem koszulę

. Krzycząc,

wyciąga przed siebie nagie ramiona

Widzi, jak skóra gwałtownie czerwienieje, jak się marszczy, jak wybrzusza w wielkie pęcherze, zamieniając się powoli w czerwoną ranę („jak na Discovery Channel!” – myśli mózg).

Senso nie przestaje krzyczeć.

"Przemiana 1999/ Lidia Amejko"

"Przemiana 1999/ Lidia Amejko" · Wersja dla teatru TV

"Przemiana 1999/ Lidia Amejko" · Wersja sceniczna

Wersja dla teatru TV

Wersja sceniczna