Przemiana 1999/ Lidia Amejko

Wśród martwej ciszy Senso idzie do łazienki, ale oprócz opróżnienia pęcherza niewiele może zrobić – nie pozwalają mu na to bandaże i gips. Teraz idzie do kuchni, chciałby coś zjeść,

ale od razu widać, że jest problem z naczyniami – wszystkie, brudne, leżą już w zlewozmywaku.

Zmywanie nie wchodzi w grę.

W lodówce jakieś szczątki nieświeżego jedzenia i konserwy

(otwieranie konserw nie wchodzi w grę)

Na koniec Senso wyciąga otwartą torbę płatków śniadaniowych, rozsypuje je na stole, próbuje jeść palcami, ale ręce szybko się męczą, więc Senso wysuwa język, przyklejając doń sporą porcję płatków i powoli żuje.

W ciszy rozlega się ostry dźwięk dzwonka do drzwi,

Senso aż podskakuje ze strachu, potem wstaje i człapie w kierunku drzwi. Do mieszkania, jak huragan, wpada Matka.

Matka

Na miłość boską! Co się z tobą dzieje?! Dzwonię na komórkę, a tam jakaś kobieta mówi mi, że numer jest niewłaściwy! Też coś! Mówię jej, że jako matka bardzo dobrze wiem, jaki jest właściwy numer do mojego dziecka! A ta dalej, w kółko, że numer niewłaściwy, zdzira jedna!

(rozgląda się po kuchni)

Jak ty tu żyjesz, syneczku! Jak zwierzę! Więc dzwonię do dyrektora Banku, a on: że już u nich nie pracujesz, bo musiałeś się zwolnić z powodu choroby! Wyobrażasz sobie coś takiego! Mówię mu: panie dyrektorze! To niemożliwe! On w szkole nie opuścił ani jednego dnia! Nawet wyrostek pękł mu dopiero w piątek po ósmej lekcji! Więc niech mi pan nie opowiada, że mój syn zwolnił się z pracy z powodu jakiejś...

(pogardliwie)

choroby!

(przygląda się Senso)

Rzeczywiście, nie wyglądasz najlepiej. Coś cię boli?

SENSO

Wszystko... Wszystko mnie boli.

Matka

A co najbardziej?

SENSO

Najbardziej... wypadki. Ale... wiesz, mamo, boję się, że jak będzie wojna... Bo wojny mogę nie przeżyć!

Matka

Wojna? Jaka wojna? Przecież wojna już była! Twój dziadek zginął na wojnie! Wiesz, zaraz ugotuję ci coś ciepłego do jedzenia, tylko... Która to godzina? Już piętnaście po! Gdzie masz telewizor?

SENSO

(przestraszony)

Po co ci telewizor?

Matka

Tylko mi nie mów, że nie masz telewizora!

(Matka pokazuje kły)

Zaraz zaczyna się mój serial!

SENSO

(z ulgą)

W sypialni.

Matka otwiera sobie torbę chipsów i znika w sypialni,

przez uchylone drzwi migocze niebieska poświata,

Senso siedzi przy stole i żuje ziarenka.

Nagle z sypialni dobiega przeraźliwy krzyk Matki.

Przestraszony Senso otwiera drzwi –

Matka leży na łóżku, trzymając się za lewą pierś, szlocha.

SENSO

Mamo! Co ci jest?

Matka

Krople... W torebce...

Senso przynosi krople, podaje Matce, ta wypija płyn z buteleczki i oddycha głęboko.

Matka

Ta kurwa mnie kiedyś zabije! Zobaczysz!

SENSO

Jaka... Kto?

Matka

Rosa Isela! Ta mała dziwka nie ma serca! A kto ją przygarnął? Co? Kto wychował? Kto dał jeść?

SENSO

Ty?

Matka

A żebyś wiedział! Ja! Ja! (chwyta się za lewą pierś) Tu, w sercu! A ona teraz śmie... Słyszałeś, co ona powiedziała?

SENSO

Nie.

Matka

Oczywiście, ty nigdy nie wiesz, co się dzieje na świecie! Ciągle tylko te liczby! Raz mógłbyś obejrzeć jakiś odcinek, przynajmniej byś zobaczył, jak wygląda prawdziwe...

(Matka wybucha płaczem)

nieszczęście!

Senso sztywnieje,

odsuwa się od Matki.

SENSO

O prawdziwych nieszczęściach mówią w „Informacjach”.

Matka

Polityka mnie nie interesuje!

SENSO

Ostatnio...

(Senso przestraszony przełyka ślinę)

trzęsienie ziemi na Tajwanie... Tysiąc dziewięćset dziewięćdziesiąt dziewięć osób pod gruzami...

Matka

Ach, weź, zaprzestań! Ty... ty ciągle tylko te liczby! Liczby! Czy ty w ogóle coś czujesz?

(Matka chwyta się za lewą pierś)

Tu, w sercu?

Psychiczny balans Senso zostaje zakłócony.

Senso nachyla się nad Matką i wystającymi spod bandaży końcami palców (tymi do pracy na komputerze) chwyta Matkę za szyję.

SENSO

(mówi jak automat)

Czy... ja... coś... czuję...? Czy... ja...? Cały... świat... na... mojej... skórze...! Tyle cierpienia... na... całym ciele... które proces... na barki... A ty... ty... prawdziwe serce... zmyślonej kurwie...

Matka bez większego wysiłku odpycha Senso, który chrzęszcząc gipsem, spada na podłogę. Leży teraz na grzbiecie i macha kończynami, próbując się podnieść.

Matka

Ani się waż tak o niej mówić!

Matka stoi nad Senso i patrzy z góry na jego nieporadne ruchy. Ta obserwacja trwa wystarczająco długo, by wykluczyć miłosierdzie.

W końcu jednak Matka pomaga Senso wstać.

Matka

Idź, przynieś mi coś do jedzenia! I zrób głośniej!

Senso człapie do kuchni, zgarnia ze stołu resztę ziarenek do torby i zanosi Matce.

Wersja sceniczna

[Strona tytułowa/ Copyright]

1. [scena 1]

2. [scena 2]

3. [Scena 3]

4. [scena 4]

5. [scena 5]

6. [scena 6]

7. [scena 7]

8. [scena 8]

9. [scena 9]

10. [scena 10]

11. [scena 11]

12. [scena 12]

13. [scena 13]

14. [scena 14]

15. [scena 15]

16. [scena16]

17. [scena 17]

18. [scena 18]

19. [scena 19]

20. [scena 20]

21. [scena 21]

22. [scena 22]

Epilog 23. [scena 23]

Epilog 24. [scena 24]

Senso z gustowną papierową torbą, w której jest nowa marynarka,

wraca do swojego gabinetu. Włącza komputer,

pojawiają się szeregi liczb,

Senso wpatruje się w nie z uwagą

Cisza.

Senso porusza się niespokojnie

Może bolą go rany na rękach (a w ciszy ból jest na pewno wyraźniejszy)

więc Senso wyciąga rękę i włącza radio – całkiem spokojnie, ręka nie stawia oporu,

bo Senso, po iluminacji w sklepie z ubraniami, wie teraz coś, czego sobie wcześniej nie uświadamiał

Z radia płynie muzyka, ale już po chwili ostry dżingiel zwiastuje informacje.

Jednak Senso nie wpada w popłoch, o nie!

Teraz z satysfakcją chwyta gałkę, dzięki której można zmieniać stacje,

i po chwili znowu słychać muzykę!

Bo Senso jest wolny, Senso ma wolność wyboru (stacji)!

Z radia płynie kojąca muzyka,

Senso rozmawia z liczbami

kiedy znów rozlega się dżingiel ostry jak nóż

(najdziwniejsze, że TAKI SAM jak poprzednio)

Senso chwyta gałkę i zmienia stację

–

chwila muzyki i znowu TEN dżingiel!

Sytuacja robi się groźna, więc Senso porzuca liczby

–

siedzi teraz twarzą do radia, blady i skupiony jak pilot bombowca

Operuje gałką, szukając wciąż nowej stacji z muzyką, w której mógłby się schronić przed ścigającym go dżinglem.

Z kroplami potu na czole

kręci gałką jak oszalały

(bo dżingiel nie tylko depcze mu po piętach, ale czasem, podstępnie, wyprzedza go i ZACZAJA SIĘ w stacji, do której właśnie Senso zmierza). Mogłoby to przypominać jakąś grę komputerową, gdyby nie obecny tu NAJPRAWDZIWSZY STRACH, o którym komputerowcy mogą tylko marzyć!

Być może dlatego Senso nie wypuszcza gałki z rąk

(„Ach, powinienem TO wyłączyć, ale jeszcze tylko jedna stacja!”)

Senso dobiega do końca skali częstotliwości. Przyparty do muru, miota się przez chwilę jak w pułapce, próbując się wyrwać poza skalę – ale gałka stawia opór, więc Senso rozpoczyna bieg w drugą stronę, z powrotem!

Pierwsza stacja, druga, trzecia...

i Senso uświadamia sobie, że przegrał: teraz już WSZYSTKIE stacje opanowane są przez dżingiel! Nie ma dokąd uciec, nie ma gdzie się schronić!

Dzwoni telefon na biurku

równocześnie do pokoju wpada przejęta Sekretarka

Sekretarka

Szefie, Van Dyck na linii! Pilne!

Zaskoczony Senso puszcza gałkę radioodbiornika. Podnosi słuchawkę.

SENSO

Yes, this is Gregor Senso!

(pauza)

Nice to hear you, mister Van Dyck! How are you?Tak! Mówi Gregor Senso! Miło pana słyszeć, panie Van Dyck! Jak się pan miewa? [Wszystkie tłumaczenia kwestii obcojęzycznych w „Przemianie 1999” pochodzą od Autorki.]

RADIO

(z nieukrywaną satysfakcją)

Znów zatrzęsła się ziemia na Tajwanie!

Biurko, o które opiera się Senso, zaczyna drżeć i podskakiwać. Senso odsuwa się, i w tej samej chwili jego wzrok pada na pękającą ścianę.

RADIO

Według wstępnych obliczeń tysiąc dziewięćset dziewięćdziesiąt dziewięć osób...

Kawałki sufitu lecą na głowę Senso.

SENSO

I'm also OK, mister Van Dyck! Thank you! Everything here is OK!Ja również czuję się dobrze, panie Van Dyck! Dziękuję. U nas wszystko w porządku!

RADIO

...znajduje się jeszcze pod gruzami.

Wielki regał odchyla się od ściany i spada wprost na Senso. Spadają papiery, teczki, dyskietki.

Z radia dobiega tryumfująca muzyka.

"Przemiana 1999/ Lidia Amejko"

"Przemiana 1999/ Lidia Amejko" · Wersja dla teatru TV

"Przemiana 1999/ Lidia Amejko" · Wersja sceniczna

Wersja dla teatru TV

Wersja sceniczna