Chwała Chrystusowym ranom,
Źródłom objawionym,
Z których płynie krew Boga.
Ta krew jest strumieniem róż i balsamu,
Rzeką słodkiego miodu,
A bezcenna jest jak indyjski kamień.

Chwała Chrystusowym ranom,
Które są kluczem życia
I kluczem śmierci,
I kluczem naszej wiedzy,
I kluczem naszej nadziei,
I kluczem przepaści,
I kluczem Dawidów.

Chwała Chrystusowym ranom
I gwoździom wbitym w ręce i nogi Boga,
I włóczni wbitej w Jego bok,
Albowiem gwoździe i włócznia
Otworzyły bramę niebiosów,
Tak jak uderzenie mieczów i taranów
Otwiera bramę
Oblężonego miasta.

Chwała Chrystusowym ranom,
Które są gniazdem aniołów
I ulem serafinów,
I gołębnikiem cherubinów,
I aleją w rajskich ogrodach,
I ścieżką owiec
Pod laską białorunego Pasterza.

Uczyń swoje otwarte rany korytarzem,
Przez które wyjdziemy z labiryntu
Krzywych, splątanych i głuchych ulic
Na pola skrzypcowe,
Na wyżyny harfiane,
Na góry muzyczne,
Gdzie odziani w Twoją krew
Jak w godową szatę,
Śpiewać będziemy w chórze
Złotostrunych ksiąg.

Wracajmy do ran Chrystusowych
Jak jelenie do wiecznych źródeł,
Klęknijmy nad ich brzegiem
I pochylmy nisko nasze głowy
Nad ciernistą głębokością krwi.

Chwała Chrystusowi,
Cierpiącej kiści winogron,
Ściśniętej w tłoczni wina,
Z której spłynęła
Do naszych ubogich ust
Niepokalana krew.

Czy przeor wie, że pan przyszedł?

Tak, wie.

(

Jaki był wynik waszych obserwacji?

Ten, że dzisiaj przyszedłem do ojca przeora.

Jakie macie dowody mojej niewinności?

Żyda.

Gdyby nie ów zbieg żydowski, któremu
Przeor udzielił w klasztorze schronienia,
Nie przyszedłbym dzisiaj na rozmowę z ojcem.

Co tu robiła dzisiaj Julia Chomin?

Szantażowała mnie. Widziała Żyda,
Jak się przekradał przez klasztorny mur.

Czego żądała?

Pereł z ołtarza Matki Boskiej.

Co jej przeor powiedział?

Wyrzuciłem ją za drzwi.

Nie wiem.

Jeżeli ta kobieta doniesie Bornowi,
Przeor i ojcowie będą rozstrzelani.

Born, wracając z obławy, wstąpi do klasztoru.

Skąd pan o tym wie?

Przyszedłem właśnie o to spytać ojca.

Tak, będzie tutaj.

Nam potrzebna jest pomoc – –

Czyja?

Ojca przeora.

Niech pan mówi.

Nie mogę spełnić pańskiego żądania.

Dlaczego?

Jestem kapłanem.

Co z tego wynika?

Niezbadana jest każda chwila
W życiu człowieka. Przykładając rękę
Do śmierci zbrodniarza, odbieram mu możliwość
Żalu, pokuty i pojednania się z Bogiem.

Czy przeor sądzi, że do takiej skruchy
Zdolny jest zbrodniarz, który własną ręką
Setki niewinnych ludzi zamordował?

Jestem kapłanem i pragnę
Nawet w najgorszym zbrodniarzu,
Na przekór jego grzechom i przestępstwom,
Odnaleźć choćby wątły cień sumienia.

Śmierć tego zbira z wyroku narodu
Jest słuszną karą za potworne zbrodnie,
A dla przeora może nawet będzie
Ostatnią szansą ratunku. Niech przeor
Nie zapomina, że Born już na pewno
Ma wiadomości od swojej kochanki
O Żydzie, który przebywa w klasztorze.
Tę jego dziewkę też zlikwidujemy.
Śmierć owej pary uratuje ojców – –

Ojcze, szaleńcy w krainie Gerazy
Wyszli z grobowców, palą i mordują
Niewinnych ludzi. Demon ich opętał!
Trwa nieustanna wędrówka demonów.
Wygnane z ludzi i wcielone w wieprze,
Znów powracają do człowieczych dusz,
Lecz pomnożone o szaleństwo wieprzów!
Przeor chce w Bornie odnaleźć człowieka?

Mym obowiązkiem jest szukać człowieka
Nawet w demonach. Kapłan Chrystusowy
Nie zabija człowieka, ale go ratuje.
Każdego człowieka, niezależnie od tego,
Kim jest i co zawinił wobec
Boga i ludzi, niebiosów i ziemi,
Bo wierzy, że o niewiadomej nikomu godzinie
Może nastąpić jego nawrócenie.

A jeśli podziemie będzie uważać
Odmowę ojca za wykręt i zdradę?

Trudno.

Niech Bóg prowadzi pana i ma w swej opiece.

Przeorze! Czekam — —

Na co pan czeka?

Niech przeor wszystko jeszcze raz rozważy,
A może wówczas zmieni swoje zdanie
I nie zostawi nas na łasce losu,
Lecz przezwycięży siebie, i uchyli
Zasłonę w oknie. Czekamy na sygnał.

Jesteśmy tak samo jak wszyscy miotani burzą,
Która nie wiadomo, dokąd nas zapędzi.

Czy to nie jest obojętne,
Dokąd burza zapędzi wierzących ludzi?
Wiara to jest mądra rzecz.
Zawsze wyrzuca rozbitka
Na szczęśliwą ziemię.

A pan nie wierzy?

Jest tylko jedna ucieczka.

Dokąd?

Do Chrystusa.

On nie jest mym Bogiem. On jest waszym Bogiem.
Mój Bóg o mnie zapomniał lub Go w ogóle nie ma.
Mój Bóg?
Ja widziałem Żydów, którzy wydawali swych braci
W ręce siepaczy, i żydowskiego mędrca,
Który pisał donosy na własnych rodaków,
I żydowskich młodzieńców, którzy za życie,
Przedłużone o trzy jałowe dni,
Jak psy służyli swym przyszłym mordercom.
I widziałem także żydowską matkę,
Która własne niemowlę zadusiła w bunkrze,
Aby kwileniem nie zwabiło Niemców,
Czyhających za ścianą. Wszystko to widziałem.
A wasz Bóg?
Kto stworzył nienawiść przeciw Żydom,
Jeżeli nie wyznawcy Tego, który umarł
Na krzyżu, bo Mu się zdawało,
Że swoją śmiercią odkupi wszystkie ludzkie grzechy?
A kto stworzył obozy, getta, krematoria,
Jeżeli nie ci, których w szkole uczono
Pięknych słów katechizmu o miłości bliźniego?
A kto żywcem zakopywał Żydów w ziemi,
A kto palił bożnice i mordował dzieci,
Jeśli nie ci, którzy za swymi matkami
Powtarzali w dzieciństwie pobożne słowa pacierza?
Nie mówmy więc o moim i o waszym Bogu.

To jest jeden i ten sam Bóg, mój synu.

Nie ma o co się sprzeczać.
Jest źle, gdy Boga nie ma,
Ale jest jeszcze gorzej, gdy jest,
Bo wtedy nic już nie rozumiemy.
I wszystko jest bez sensu.
I świat, i człowiek, i życie.
Jest tylko przypadek. Jak ten klasztor,
Który dał mi schronienie. To jest dobry klasztor.

Tak nie jest, synu. Rozpacz ci dyktuje
Te gorzkie słowa o życiu i Bogu.
Ty bardzo cierpisz, lecz cierpieć nie umiesz.
Chcąc umieć cierpieć, trzeba poznać dzieje
Bożego krzyża i uwierzyć w krzyż,
Który owoce boleści przemienia
W owoc miłości.

Przeor wybaczy, ale ja już dość
Zaznałem cierpień od waszego krzyża.

Od swego Boga. W księgach twych praojców
Bóg przepowiedział swe przyjście na świat.
Codziennie rano modlę się żarliwie
O spokój duszy mordowanych Żydów.
Codziennie rano modlę się żarliwie
O świętą zgodę między Izraelem
A jego Bogiem, zmarłym na Golgocie.
Codziennie rano modlę się żarliwie
O spokój wszystkich popalonych bożnic,
I wszystkich domów Starego Zakonu,
Zwęglonych zwojów Bożych Pięcioksięgów,
Zmienionych w popiół liturgicznych chust,
Stopionych w ogniu bożniczych świeczników,
Srebrnych kielichów i koron zdobiących
Czoła rodałów. Albowiem w tych zwojach,
Chustach, koronach, świecznikach, kielichach,
We wszystkich przedmiotach liturgicznej służby
Są zapowiedzi i święte proroctwo
O Chrystusowym przyjściu na ten świat.

Tragedia Boga jest tragedią Żydów,
Cierpienie Żydów jest cierpieniem Boga.
Gdy Bóg zapragnął wyjść z Jerozolimy,
Aby objawić wszystkim ludom ziemi
Swoje istnienie, miał On tylko jedną
Bramę, przez którą prowadziła droga
W kraje pogańskie. Krzyż był ową bramą.
Naród wybrany, zazdrosny o Boga,
Podniósł swe pięści przeciw swemu Bogu,
Krzycząc, że raczej na krzyż Go przybije,
A nie zezwoli, aby On miał zrównać
Czas Izraela z czasem innych ludów.
Bóg nie chcąc dłużej być więźniem narodu,
Który Go pragnął zachować na własność,
Wybrał ciernistą, trudną drogę krzyża.
Tam, na Golgocie dokonał się dramat,
Podwójny dramat Boga i narodu.
Izrael swego ukrzyżował Boga,
Nie wiedząc o tym, że z tą samą chwilą
Pan Bóg na długie wieki ukrzyżował
Swój lud wybrany.

Nie umiem tego zrozumieć, przeorze.

Wiem, że to trudno zrozumieć, mój synu,
Bo w tym jest wielka tajemnica Boga.

Wasz Bóg jest dla mnie obcy i daleki.
We mnie jest pustka, którą świat wydrążył,
Świat chrześcijański.

Małe judejskie miasteczko Bethlehem
Jest dziwnym miastem. Jest w każdym człowieku,
Chociaż go wielu w sobie nie dostrzega
I nawet nie wie, że słyszy w swym sercu
Głos Ewangelii.

Zatem dlaczego wielu spośród was
Zamiast Bethlehem dźwiga w sobie piekło,
A ci, co nawet są chrześcijanami
I prawdę w sobie noszą, nie umieją
Zabić w swym sercu zła i nienawiści?

Posłuchaj synu. Ci, o których mówisz,
Są poganami. Ich bóg jest upiorem,
Który truciznę dźwiga w swym odwłoku
Jak żółty skorpion. Bóg dla nich jest mitem,
Zimnym posągiem lub sługą ich pragnień,
A jeśli nawet do niego się modlą,
Swoją modlitwą – gdyby nawet ona
Była płomienną, żarliwą modlitwą –
Przeczą istnieniu Jezusa Chrystusa,
Bo wszyscy przeczą istnieniu Chrystusa,
Którzy źle wierzą. Trzeba umieć wierzyć.

A czy to wszystko, co teraz się dzieje,
Nie jest dowodem, że ludzie przestali
Prawdziwie wierzyć? Zatem, gdzie jest Chrystus?

W tobie, mój synu, i w wszystkich cierpiących,
Jeśli potrafią w swej wielkiej boleści
Wybaczyć zbrodnię swym nieprzyjaciołom.

Ja mam wybaczyć? Co? Ja mam wybaczyć?
Śmierć moich braci? Rodziców i żony?
Przeor chce, żeby ofiara wybaczyła
Swoim prześladowcom? Żeby całowała rękę,
Która jej zadała cios w samo serce?
Żeby krew przebaczyła mordercom?
Żeby spalone włosy przebaczyły krematorium?
Żeby zatrute płuca przebaczyły komorom gazowym?
Żeby ciało przebaczyło grobom?
To przeor chce!?
Ja mam wybaczyć? Ja nie chcę wybaczyć!
Ani Niemcom, ani Żydom, ani sobie!
Ojcze, ja przecież siebie nienawidzę!
Jak nienawidzę! Proszę na mnie spojrzeć!
Ja nienawidzę siebie za ten nos,
I za te wargi, nawet za te oczy,
Które są może naprawdę niebieskie,
Lecz jest w nich taka jakaś ciemna chmura,
A po tej chmurze każdy Niemiec pozna,
Że jestem Żydem. Przecież przeor wie,
Żem was oszukał. Przecież przeor widzi,
Jak bardzo jestem podobny do Żyda!
Ja nienawidzę i siebie, i Boga
Za to przymierze, które On uczynił
Z żydowskim ludem! Kto to widział, żeby
Normalny człowiek nosił w spodniach śmierć,
Żeby w swych spodniach nosił przeznaczenie
Gorsze od śmierci, po którym go pozna
Każdy bandyta! Ja już nie chcę cierpieć!
Ja nie chcę cierpieć! Ja już chcę wypocząć
I żyć jak dawniej. Ja chcę, żeby znowu
W piątkowy wieczór moja biedna żona
Paliła świece w srebrnych szabasznikach
I, zasłaniając dłońmi swoje czarne oczy,
Chwaliła szabas. Gdzie są oczy mojej
Żałobnej żony? Zawlekli anioła
Na siny kirkut, gdzie ludzie konając
W strachu przedśmiertnym oddawali kał,
Ostatni dowód swego człowieczeństwa
Na Bożej ziemi! Adonaj! Adonaj!
Coś Ty uczynił!? Czemuś nas opuścił!?
Ja nienawidzę mój żydowski los,
Lecz chcę być Żydem! Żydem! Żydem! Żydem!

Wszystko rozumiem. Ale się zastanów,
Czy rzeczywiście jesteś pełnym Żydem,
A może tylko marnotrawnym synem,
Który porzucił dom swojego Ojca,
I poszedł w obcą, daleką krainę,
Aby roztrwonić całą swą majętność?
Żydem dopiero wówczas będziesz w pełni,
Gdy uznasz Boga w cierpiącym Chrystusie.
Ale to nie jest odejście od siebie,
To tylko powrót do swojego domu,
Do domu Ojca, który jest w niebiosach.
To tylko powrót do prawdziwych dziejów,
Nad święte brzegi Nowego Przymierza,
Które wypływa z świętych ksiąg żydowskich,
Jak rzeka z źródła. Wśród cyprysów bije
Źródło aniołów i wartkim strumieniem
Płynie przez ziemię Ur i przez wersety
Modlitw Mojżesza, przez krainę psalmów
I ksiąg proroków, które stromą ścianą
Nagle urwane jak wzniesione czoło –
Spiętrzają wodę. Płynie rzeka życia
Błękitnym nurtem. Ten, kto nienawidzi
Rzeki, ten także nienawidzi źródła.
Kto pluje w źródło, zanieczyszcza rzekę.
Z Bożego źródła Boża płynie rzeka.
Ludzie Hitlera? Gazowe komory?
I ty w nich widzisz odprysk owej chwili,
Gdy Bóg wygłaszał kazanie na Górze?
I ty w nich widzisz ślady świętych stóp,
Kroczących ufnie po falach jeziora?
Posłuchaj synu, gdy człowiek upada,
Samego siebie nienawidzi w ludziach.
W piecach Daniela, na płonących rusztach
Ludzie Hitlera na popiół spalają
Własne jestestwo. To, że dalej żyją,
To tylko pozór. Żyją tylko bestie
Apokalipsy, udające ludzi.
Do owej bestii nie przykładaj miary
Boskiej i ludzkiej. Są tylko śmietnikiem.

Ale gdy śmietnik przyjdzie do spowiedzi
I żal wyjawi, ojciec mu wybaczy?

U progu skruchy zaczyna się Chrystus
Wszystko wybaczę. Ale nie zapomnę,
Gdyż moja pamięć jest ścianą, pod którą
Umierał człowiek.

Ja w nic nie wierzę, ojcze.

Ojcze przeorze, esesmani otoczyli klasztor.

Born dowodzi oddziałem.

Born wysiadł z samochodu.

Wydał jakieś rozkazy — —

Widzieliśmy go przez okno — —

Ukryjmy brata Emanuela.

Nie jesteś ciekaw, jaki to jest prezent?

Przepiękny prezent.

Zwoje kolczastego drutu.

Po co jest mi potrzebny kolczasty drut?

Na pewno ci się przyda. Zamówisz robotnika,
Który umocuje drut na murze,
Aby nieproszeni goście nie mącili
Klasztornego spokoju, tak potrzebnego
Tobie i ojcom do kontemplacji
I skupionych modłów. Tym sposobem na pewno
Zaoszczędzę ci wiele zmartwień i kłopotów,
A przede wszystkim zapewnię bezpieczeństwo
Twemu domowi. Nieprawdaż, przyjacielu?

Tu nie ma żadnego Żyda.

Pytam, gdzie jest Żyd,
Którego ukryliście w klasztorze!

Nie ukryliśmy!

On tu jest!

Kłamiesz!

Przekradł się przez mur! Znalazł u was przytułek!
Wbrew rozkazom, że Żydów nie wolno ukrywać!
Czy mam znowu powtórzyć, co wam za to grozi!?
Czy mam was wszystkich pod ścianą postawić?
I rozstrzelać jak psy!? Czy mam klasztor obrócić
W ruiny i gruzy, i zgasić na ołtarzach
Kaganki, które wprawdzie jeszcze dzisiaj płoną,
Lecz jutro będą martwym odłamkiem szkła!
Mówcie, gdzie jest Żyd?!
Gdzie jest Żyd, klechy piekielne!?

Czy mam wezwać pannę Chomin,
Aby powtórzyła w twojej obecności,
Co widziała w południe pod klasztornym murem?
A może mam rozkazać twoim zakonnikom,
By stanęli szeregiem jak na apelu,
A panna Chomin, patrząc uważnie w ich twarze,
Odnajdzie wśród nich zbiega?
A może mam wydać rozkaz moim żołnierzom,
By przeszukali cele, strych i piwnicę,
Schowki i skrytki, których nigdy nie brak
W klasztornej ruderze!?

Tutaj nie ma Żyda.

To źle, że jesteś uparty, przeorze,
Sobie i ojcom kopiesz grób, przeorze,
Posłuchaj, jeśli do dziesięciu minut
Wydasz w me ręce dobrowolnie Żyda,
Tobie i ojcom wybaczę przestępstwo.
Wszystko zapomnę. Nic wam się nie stanie.
Lecz jeśli nadal będziecie uparci,
Przeszukam klasztor od piwnic do strychu,
A ciebie i ojców postawię pod mur!
Więc albo – albo. Schodzę na dziedziniec.
A gdyby ktoś z was chciał uciec z klasztoru,
Niechaj pamięta, że cały budynek
Jest otoczony oddziałem SS.
Ktokolwiek będzie próbował ucieczki,
Dostanie kulą w łeb. Pamiętaj, chórze!
Za dziesięć minut będę tu z powrotem.
Sądzę, że rozum przezwycięży upór.

Krzyż.

Wielbimy Twoje ciało, Panie — —

Wielbimy Twoje Ciało, Panie,
Wielbimy Chleb ukrzyżowany,
Chleb przebity gwoźdźmi,
Chleb krwawiący,
Chleb psalmiczny,
Chleb umarły,
Chleb o otwartym boku,
Chleb złożony do grobu,
Chleb zmartwychwstały,
Chleb z Emaus,
Chleb apostołów,
Chleb Galilei,
Chleb wniebowzięty,
Chleb nieba i ziemi,
Chleb wieczności,
Chleb naszego zbawienia.

Wielbimy Twoją Krew, Panie — —

Wielbimy Twoją Krew, Panie,
Wielbimy Wino Ewangelii,
Wino Twojego żywota,
Wino Twoich uczynków,
Wino Twoich przypowieści,
Wino Galilejskich Godów,
Wino miłości,
Wino przebaczenia,
Wino niebiańskiej mądrości,
Wino poświęcenia,
Wino pojednania,
Wino ostatniej Wieczerzy,
Wino ofiary,
Wino śmierci,
Wino Tajemnicy,
Wino naszego zbawienia.

Amen.

O, Panie, słyszę chwile
Zstępujące ze wzgórz
Jak ofiarne owce.
Idą powoli ku dolinie,
Ku moim dłoniom,
A każda z nich
Jest tak piękna,
Jak Twoje Imię!

O, Panie, który ściągasz brwi
Jak cięciwę łuku
Przeciw synom zbrodni!
Usta Twoje są zbrojne w obosieczny miecz,
A ręka Twoja jest jak płomień
Siedmiu złotych świeczników.
Wszystko na mnie czyha.
Czyha anioł ciemności
Za murami klasztoru,
Czyhają oczy złoczyńców
Pod witrażami,
Czyhają ręce Bestii
Pod gotyckim sklepieniem.
A w ciemnościach nocnych
Rżą konie, na których cwałują
Przepaście.

Ale ja ci dziękuję, Panie,
Że postawiłeś mnie
Na ziemi pełnej kości,
Na ziemi mgły i jesieni,
Na ziemi grobów
I kazałeś mi czekać
Na ofiarne owce,
I kazałeś mi współczuć
Z cierpieniem człowieka
I otworzyłeś, i rozgrzałeś
Moje serce,
I zburzyłeś ścianę mojej celi,
Która mnie oddzielała
Od nieszczęścia bliźniego,
I dałeś mi uczestnictwo
W losie pohańbionych,
Tak jak się daje chleb głodnemu
A wodę spragnionemu.

O, Panie, kazałeś złu działać,
Aby umocniona była w ludziach dobroć,
Kazałeś działać nienawiści,
Aby umocniona była w ludziach miłość,
Kazałeś działać brzydocie,
Aby umocnione było w ludziach piękno.

Panie, pozwól mi cierpliwie znosić
Wszelką gorycz, albowiem tylko cierpliwość
Może ją zamienić w słodycz.

O, Panie, idący do Themanu,
Od gór Paran Sela!
Wszystko jest Twoją koniecznością,
Której nie chcę dociekać.
Koniecznością są aniołowie ciemności
I oczy złoczyńców,
I konie o kolorze ognia,
I ja,
Nędzny kamień,
Który pragnie być
Najniższym progiem
Tego psalmu.

O, Panie,
Przejdź przez próg
Tego psalmu.

Amen.

Chwała Chrystusowym ranom,
Źródłom objawionym,
Z których płynie krew Boga.

Ta krew jest strumieniem róż i balsamu,
Rzeką słodkiego miodu,
A bezcenna jest jak indyjski kamień.

Chwała Chrystusowym ranom,
Które są kluczem życia.

I kluczem śmierci.

I kluczem naszej wiedzy.

I kluczem naszej nadziei.

I kluczem przepaści.

I kluczem Dawidów.

Chwała Chrystusowym ranom,
Które są gniazdem aniołów.

I ulem serafinów.

I gołębnikiem cherubinów.

I aleją w rajskich ogrodach.

I ścieżką owiec.

Pan uczyni swoje otwarte rany korytarzem,
Przez który wyjdziemy z labiryntu
Krzywych, splątanych i głuchych ulic
Na pola skrzypcowe,
Na wyżyny harfiane,
Na góry muzyczne,
Gdzie odziani w Jego krew
Jak w godową szatę,
Śpiewać będziemy w chórze
Złotostrunych ksiąg.

Wracajmy do ran Chrystusowych
Jak jelenie do wiecznych źródeł.

Klęknijmy nad ich brzegiem
I pochylmy nisko nasze głowy
Nad ciernistą głębokością krwi.

Chwała Chrystusowi,
Cierpiącej kiści winogron,
Ściśniętej w tłoczni wina,
Z której spłynęła
Do naszych ubogich ust
Niepokalana krew.

(

Czy przeor wie, że pan przyszedł?

Tak, wie.

(

(

(

(

Już bardzo długo pan mnie nie odwiedzał.
A szkoda… szkoda… Chciałem z panem mówić…
Chciałem zasięgnąć porady… niestety…
Lecz nie wiedziałem, gdzie mam pana szukać.
Dlaczego nagle przestał pan przychodzić?
Pan także stracił do mnie zaufanie?
Pan także o mnie zwątpił?

Na temat przeora były długie dyskusje
W podziemiu. Nie mogliśmy zrozumieć,
Co łączy przeora z niemieckim oprawcą.
Moi towarzysze twierdzili, że częste
Odwiedziny Borna rzucają cień na klasztor
I dlatego należy zachować ostrożność
W stosunkach z ojcem. Musiałem przyznać im słuszność.
Chyba ojca nie zdziwi nasza podejrzliwość?
Zaczęliśmy wówczas obserwować klasztor.

(

Ten, że dzisiaj przyszedłem do ojca przeora.

Pragnąłbym wiedzieć, komu zawdzięczam

Żydowi.

(

Gdyby nie ów zbieg żydowski, któremu
Przeor udzielił w klasztorze schronienia,
Nie przyszedłbym dzisiaj na rozmowę z ojcem.
(

(

Tu była Julia Chomin.

Śledziła Żyda…

Czego żądała?

Pereł z ołtarza Matki Boskiej.

Co jej przeor powiedział?

Wyrzuciłem ją.

(

(

Jeżeli ta dziewka doniesie Bornowi,
Przeor i ojcowie będą rozstrzelani.

(

Born, wracając z obławy, wstąpi do klasztoru.

Skąd pan o tym wie?

(

Tak, będzie tutaj.

Nam potrzebna jest pomoc…

Czyja?

Ojca przeora.

Niech pan mówi.

(

Nie mogę spełnić pańskiego żądania.

Dlaczego?

Jestem kapłanem.

Czy to jest przeszkodą…

(

Czy przeor sądzi, że do takiej skruchy
Zdolny jest zbrodniarz, który własną ręką
Setki niewinnych ludzi zamordował?

Jestem kapłanem i pragnę odnaleźć
Nawet w najgorszym zbrodniarzu, na przekór
Jego przestępstwom i okrutnym zbrodniom,
Choć najwątlejszy… nikły cień sumienia…

Śmierć tego zbira z wyroku narodu
Jest słuszną karą za potworne zbrodnie,
A dla przeora może nawet będzie
Ostatnią szansą ratunku. Niech przeor
Nie zapomina, że Born już na pewno
Ma wiadomości od swojej kochanki
O Żydzie, który przebywa w klasztorze.
Tę jego dziewkę też zlikwidujemy.
Śmierć owej pary uratuje ojców…

(

Ojcze, szaleńcy w krainie Gerazy
Wyszli z grobowców, palą i mordują
Niewinnych ludzi. Demon ich opętał!
Trwa nieustanna wędrówka demonów.
Wygnane z ludzi i wcielone w wieprze,
Znów powracają do człowieczych dusz,
Lecz pomnożone o szaleństwo wieprzów!
Przeor chce w Bornie odnaleźć człowieka?

Mym obowiązkiem jest szukać człowieka
Nawet w demonach. Kapłan Chrystusowy
Nigdy człowieka nie zabija, ale
zawsze ratuje… Tak… zawsze ratuje
Nawet takiego, który zło popełnił
Przed Bogiem, ludźmi, niebiosami i ziemią,
Bo zawsze wierzy, że największy zbrodniarz
O niewiadomej nikomu godzinie
Może dostąpić łaski nawrócenia.

Jeśli podziemie tę odmowę ojca
Uzna za wykręt i zdradę… co wówczas…

(

Niech Bóg prowadzi pana i ma w swej opiece.
(

Przeorze! Czekam…

Nie, mój synu…

Niech przeor wszystko jeszcze raz rozważy,
A może wówczas zmieni swoje zdanie
(

(

(

Tonącą arką, którą burza pędzi.

Czy to nie jest obojętne,
Dokąd burza zapędzi wierzących ludzi?
Wiara to jest mądra rzecz.
Zawsze wyrzuca rozbitka
Na szczęśliwą ziemię.

A pan nie wierzy?

W cóż ja mogę wierzyć? W żydowski los?
Jeżeli Żyd ma umrzeć ze zimna,
To go nawet na pustyni dopędzi mróz,
A jeżeli Żyd ma umrzeć od upału,
To go nawet na biegunie dopędzi
Pustynne słońce. W rękach Żyda każda deska,
Której się chwyta na burzliwej wodzie,
Zamienia się w kamień, który go ciągnie na dno.
Żyd zawsze przewiduje nieszczęście
I zawsze wychodzi mu naprzeciw.
Ten naród ma pecha. I ten pech
Nasi mędrcy nazwali wybraństwem.
(

Jest tylko jedna ucieczka.

Dokąd?

Do Chrystusa.

On nie jest mym Bogiem. On jest waszym Bogiem.
Mój Bóg o mnie zapomniał lub Go w ogóle nie ma.
Mój Bóg?
Jest takie żydowskie przysłowie,
Które mówi, że ślepiec, im dłużej żyje,
Tym więcej widzi. To jest mądre przysłowie.
Ja jego mądrość odczułem na własnej skórze.
Ach, co ja widziałem! Co ja już widziałem!
Ja widziałem Żydów, którzy wydawali swych braci
W ręce siepaczy, i żydowskiego mędrca,
Który pisał donosy na własnych rodaków,
I żydowskich młodzieńców, którzy za życie,
Przedłużone o trzy jałowe dni,
Jak psy służyli swym przyszłym mordercom.
I widziałem także żydowską matkę,
Która własne niemowlę zadusiła w bunkrze,
Aby kwileniem nie zwabiło Niemców,
Czyhających za ścianą. Wszystko to widziałem.
A wasz Bóg?
(

To jest jeden i ten sam Bóg, mój synu.

Nie ma o co się sprzeczać.
Jest źle, gdy Boga nie ma,
Ale jest jeszcze gorzej, gdy jest,
Bo wtedy już nic nie rozumiemy.
I wszystko jest bez sensu.
I świat, i człowiek, i życie.
Jest tylko przypadek. Jak ten klasztor,
Który dał mi schronienie. To jest dobry klasztor.
(

Tak nie jest, synu. Rozpacz ci dyktuje
Te gorzkie słowa o życiu i Bogu.
Ty bardzo cierpisz, lecz cierpieć nie umiesz.
Chcąc umieć cierpieć, trzeba poznać dzieje
Bożego krzyża i uwierzyć w krzyż,
Który owoce boleści przemienia
W owoc miłości.

Przeor wybaczy, ale ja już dość
Zaznałem cierpień od waszego krzyża.

Od swego Boga. W księgach twych praojców
Bóg przepowiedział swe przyjście na świat.
Codziennie rano modlę się żarliwie
O spokój duszy mordowanych Żydów.
Codziennie rano modlę się żarliwie
O świętą zgodę między Izraelem
A jego Bogiem, zmarłym na Golgocie.
Codziennie rano modlę się żarliwie
O spokój wszystkich popalonych bożnic,
I wszystkich domów Starego Zakonu,
Zwęglonych zwojów Bożych Pięcioksięgów,
Zmienionych w popiół liturgicznych chust,
Stopionych w ogniu bożniczych świeczników,
Srebrnych kielichów i koron zdobiących
Czoła rodałów. Albowiem w tych zwojach,
Chustach, koronach, świecznikach, kielichach,
We wszystkich przedmiotach liturgicznej służby
Są zapowiedzi i święte proroctwo
O Chrystusowym przyjściu na ten świat.

(

Tragedia Boga jest tragedią Żydów,
Cierpienie Żydów jest cierpieniem Boga.
Gdy Bóg zapragnął wyjść z Jerozolimy,
Aby objawić wszystkim ludom ziemi
Swoje istnienie, miał On tylko jedną
Bramę, przez którą prowadziła droga
W kraje pogańskie. Krzyż był ową bramą.
Naród wybrany, zazdrosny o Boga,
Podniósł swe pięści przeciw swemu Bogu,
Krzycząc, że raczej na krzyż Go przybije,
A nie zezwoli, aby On miał zrównać
Czas Izraela z czasem innych ludów.
Bóg nie chcąc dłużej być więźniem narodu,
Który Go pragnął zachować na własność,
Wybrał ciernistą, trudną drogę krzyża.
Tam, na Golgocie dokonał się dramat,
Podwójny dramat Boga i narodu.
Izrael swego ukrzyżował Boga,
Nie wiedząc o tym, że z tą samą chwilą
Pan Bóg na długie wieki ukrzyżował
Swój lud wybrany.

Nie umiem tego zrozumieć, przeorze.

Wiem, że to trudno zrozumieć, mój synu,
Bo w tym jest wielka tajemnica Boga.

Wasz Bóg jest dla mnie obcy i daleki.
We mnie jest pustka, którą świat wydrążył,
Świat chrześcijański.

Małe judejskie miasteczko Bethlehem
Jest dziwnym miastem. Jest w każdym człowieku,
Chociaż go wielu w sobie nie dostrzega
I nawet nie wie, że słyszy w swym sercu
Głos Ewangelii.

Zatem dlaczego wielu spośród was
Zamiast Bethlehem dźwiga w sobie piekło,
A ci, co nawet są chrześcijanami
I prawdę w sobie noszą, nie umieją
Zabić w swym sercu zła i nienawiści?

Posłuchaj, synu! Ci, o których mówisz,
Są poganami. Ich bóg jest upiorem,
Który truciznę dźwiga w swym odwłoku
Jak żółty skorpion. Bóg dla nich jest mitem,
Zimnym posągiem lub sługą ich pragnień,
A jeśli nawet do niego się modlą,
Swoją modlitwą, gdyby nawet ona
Była płomienną, żarliwą modlitwą –
Przeczą istnieniu Jezusa Chrystusa,
Bo wszyscy przeczą istnieniu Chrystusa,
Którzy źle wierzą. Trzeba umieć wierzyć.

A czy to wszystko, co teraz się dzieje,
Nie jest dowodem, że ludzie przestali
Prawdziwie wierzyć? Zatem, gdzie jest Chrystus?

W tobie, mój synu, i w wszystkich cierpiących,
Jeśli potrafią w swej wielkiej boleści
Wybaczyć zbrodnię swym nieprzyjaciołom.

Ja mam wybaczyć? Co? Ja mam wybaczyć?
Śmierć moich braci? Rodziców i żony?
Przeor chce, żeby ofiara wybaczyła
Swoim prześladowcom? Żeby całowała rękę,
Która jej zadała cios w samo serce?
Żeby krew przebaczyła mordercom?
Żeby spalone włosy przebaczyły krematorium?
Żeby zatrute płuca przebaczyły komorom gazowym?
Żeby ciało przebaczyło grobom?
To przeor chce!?
Ja mam wybaczyć? Ja nie chcę wybaczyć!
Ani Niemcom, ani Żydom, ani sobie!
Ojcze, ja przecież siebie nienawidzę!
Jak nienawidzę! Proszę na mnie spojrzeć!
Ja nienawidzę siebie za ten nos,
I za te wargi, nawet za te oczy,
Które są może naprawdę niebieskie,
Lecz jest w nich taka jakaś ciemna chmura,
A po tej chmurze każdy Niemiec pozna,
Że jestem Żydem. Przecież przeor wie,
Żem was oszukał. Przecież przeor widzi,
Jak bardzo jestem podobny do Żyda!
Ja nienawidzę i siebie, i Boga
Za to przymierze, które On uczynił
Z żydowskim ludem! Kto to widział, żeby
Normalny człowiek nosił w spodniach śmierć,
Żeby w swych spodniach nosił przeznaczenie
Gorsze od śmierci, po którym go pozna
Każdy bandyta! Ja już nie chcę cierpieć!
Ja nie chcę cierpieć! Ja już chcę wypocząć
I żyć jak dawniej. Ja chcę, żeby znowu
W piątkowy wieczór moja biedna żona
Paliła świece w srebrnych szabasznikach
I, zasłaniając dłońmi swoje czarne oczy,
Chwaliła szabas. Gdzie są oczy mojej
Żałobnej żony? Zawlekli anioła
Na siny kirkut, gdzie ludzie konając
W strachu przedśmiertnym oddawali kał,
Ostatni dowód swego człowieczeństwa
Na Bożej ziemi! Adonaj! Adonaj!
Coś Ty uczynił!? Czemuś nas opuścił!?
Ja nienawidzę mój żydowski los,
Lecz chcę być Żydem! Żydem! Żydem! Żydem!
(

Wszystko rozumiem. Ale się zastanów,
Czy rzeczywiście jesteś pełnym Żydem,
A może tylko marnotrawnym synem,
Który porzucił dom swojego Ojca,
I poszedł w obcą, daleką krainę,
Aby roztrwonić całą swą majętność?
Żydem dopiero wówczas będziesz w pełni,
Gdy uznasz Boga w cierpiącym Chrystusie.
Ale to nie jest odejście od siebie,
To tylko powrót do swojego domu,
Do domu Ojca, który jest w niebiosach.
To tylko powrót do prawdziwych dziejów,
Nad święte brzegi Nowego Przymierza,
Które wypływa z świętych ksiąg żydowskich,
Jak rzeka z źródła. Wśród cyprysów bije
Źródło aniołów i wartkim strumieniem
Płynie przez ziemię Ur i przez wersety
Modlitw Mojżesza, przez krainę psalmów
I ksiąg proroków, które stromą ścianą
Nagle urwane jak wzniesione czoło –
Spiętrzają wodę. Płynie rzeka życia
Błękitnym nurtem. Ten, kto nienawidzi
Rzeki, ten także nienawidzi źródła.
Kto pluje w źródło, zanieczyszcza rzekę.
Z Bożego źródła Boża płynie rzeka.
Ludzie Hitlera? Gazowe komory?
I ty w nich widzisz odprysk owej chwili,
Gdy Bóg wygłaszał Kazanie na Górze?
I ty w nich widzisz ślady świętych stóp,
Kroczących ufnie po falach jeziora?
Posłuchaj synu, gdy człowiek upada,
Samego siebie nienawidzi w ludziach.
W piecach Daniela, na płonących rusztach
Ludzie Hitlera na popiół spalają
Własne jestestwo. To, że dalej żyją,
To tylko pozór. Żyją tylko bestie
Apokalipsy, udające ludzi.
Do owej bestii nie przykładaj miary
Boskiej i ludzkiej. Są tylko śmietnikiem.

Ale gdy śmietnik przyjdzie do spowiedzi
I żal wyjawi, ojciec mu wybaczy?

U progu skruchy zaczyna się Chrystus.
Wszystko wybaczę. Ale nie zapomnę,
Gdyż moja pamięć jest ścianą, pod którą
Umierał człowiek.

Ja w nic nie wierzę, ojcze.

(

Ojcze przeorze, esesmani otoczyli klasztor.

Born dowodzi oddziałem.

Born wysiadł z samochodu.

Wydał jakieś rozkazy…

Widzieliśmy go przez okno…

Ukryjmy brata Emanuela.

(

(

(

Nie jesteś ciekaw, jaki to jest prezent?

(

Przepiękny prezent.

(

Zwoje kolczastego drutu.

Po co jest mi potrzebny kolczasty drut?

Na pewno ci się przyda. Zamówisz robotnika,
Który umocuje drut na murze,
Aby nieproszeni goście nie mącili
Klasztornego spokoju, tak potrzebnego
Tobie i ojcom do kontemplacji
I skupionych modłów. Tym sposobem na pewno
Zaoszczędzę ci wiele zmartwień i kłopotów,
A przede wszystkim zapewnię bezpieczeństwo
Twemu domowi. Nieprawdaż, przyjacielu?
(

Tu nie ma żadnego Żyda.

Pytam, gdzie jest Żyd,
Którego ukryliście w klasztorze!

Nie ukryliśmy!

On tu jest!

Kłamiesz!

Przekradł się przez mur! Znalazł u was przytułek!
Wbrew rozkazom, że Żydów nie wolno ukrywać!
Czy mam znowu powtórzyć, co wam za to grozi!?
Czy mam was wszystkich pod ścianą postawić
I rozstrzelać jak psy!? Czy mam klasztor obrócić
W ruiny i gruzy, i zgasić na ołtarzach
Kaganki, które wprawdzie jeszcze dzisiaj płoną,
Lecz jutro będą martwym odłamkiem szkła!
Mówcie, gdzie jest Żyd?!
Gdzie jest Żyd, klechy piekielne!?

Czy mam wezwać świadka,
Aby powtórzył w waszej obecności,
Co widział w południe pod klasztornym murem?
(

Tutaj nie ma Żyda.

To źle, że jesteś uparty, przeorze,
Sobie i ojcom kopiesz grób, przeorze,
Posłuchaj, jeśli do dziesięciu minut
Wydasz w me ręce dobrowolnie Żyda,
Tobie i ojcom wybaczę przestępstwo.
Wszystko zapomnę. Nic wam się nie stanie.
Lecz jeśli nadal będziecie uparci,
Przeszukam klasztor od piwnic do strychu,
A ciebie i ojców postawię pod mur!
Więc albo – albo. Schodzę na dziedziniec.
A gdyby ktoś z was chciał uciec z klasztoru,
Niechaj pamięta, że cały budynek
Jest otoczony oddziałem żołnierzy.
Ktokolwiek będzie próbował ucieczki,
Dostanie kulą w łeb. Pamiętajcie, klechy!
Za dziesięć minut będę tu z powrotem.
Sądzę, że rozum przezwycięży upór.
(

(

(

Krzyż.

Wielbimy Twoje ciało, Panie…

Wielbimy Twoje Ciało, Panie, Wielbimy Chleb ukrzyżowany,
Chleb przebity gwoźdźmi,
Chleb krwawiący,
Chleb psalmiczny,
Chleb umarły,
Chleb o otwartym boku,
Chleb złożony do grobu,
Chleb zmartwychwstały,
Chleb z Emaus,
Chleb apostołów,
Chleb Galilei,
Chleb wniebowzięty,
Chleb nieba i ziemi,
Chleb wieczności,
Chleb naszego zbawienia.

Wielbimy Twoją Krew, Panie…

Wielbimy Twoją Krew, Panie,
Wielbimy Wino Ewangelii,
Wino Twoich przypowieści,
Wino Galilejskich Godów,
Wino miłości,
Wino przebaczenia,
Wino niebiańskiej mądrości,
Wino poświęcenia,
Wino pojednania,
Wino Ostatniej Wieczerzy,
Wino śmierci,
Wino naszego zbawienia.

Słyszę chwile
Zstępujące ze wzgórz
Jak ofiarne owce.
Idą powoli ku dolinie,
Ku moim dłoniom,
A każda z nich
Jest tak piękna,
Jak Imię Pana.

Chociaż czyha na nas anioł ciemności
Za murami klasztoru,
Chociaż czyhają na nas oczy złoczyńców
Pod witrażami,
Czyhają ręce Bestii
Pod gotyckim sklepieniem.
A w ciemnościach nocnych
Rżą konie, na których cwałują
Przepaście –
Dziękujemy Panu,
Że postawił nas
Na ziemi kości,
Na ziemi mgły i jesieni,
I otworzył, i rozgrzał
Nasze serca,
I zburzył ścianę naszej celi,
Która nas oddzielała
Od nieszczęścia bliźniego,
I dał nam uczestnictwo
W losie pohańbionych,
Tak jak się daje chleb głodnemu
A wodę spragnionemu.

Pan kazał złu działać,
Aby umocniona była w ludziach dobroć,
Kazał działać nienawiści,
Aby umocniona była w ludziach miłość,
Kazałeś działać brzydocie,
Aby umocnione było w ludziach piękno.

O, Panie, idący do Themanu,
Od gór Paran!
Wszystko jest Twoją koniecznością,
Której nie chcę dociekać.
Koniecznością są aniołowie ciemności
I oczy złoczyńców,
I konie o kolorze ognia,
I ja,
Nędzny kamień,
Który pragnie być
Najniższym progiem
Tego psalmu.

O, Panie,
Przejdź przez próg
Tego psalmu.

Amen.