Przemiana 1999/ Lidia Amejko

Tak! Tak! Widzi pan, w dzisiejszych czasach często się zdarza, że dusza... to znaczy, chciałem powiedzieć: psychika, niewłaściwie pielęgnowana, ignorowana, narażona na nieustanną walkę z trującym otoczeniem, jak wątroba alkoholika, więc ta dusz... psychika, ona... ulega, by tak rzec, całkowitej marskości! Traci tę swoją cudowną sprężystość, tę niebywałą zdolność amortyzowania świata, dla której została stworzona, i... sztywnieje! A potem powoli obumiera. Z czasem jeszcze trochę uwiera w niektórych sytuacjach, ale najczęściej, jako zupełnie zbyteczna, zostaje szybko... wydalona! W ten lub inny sposób.

SENSO

(wstrząśnięty, resztkami sił)

Dusza... to znaczy psychika – wydalona?! I co?

Mężczyzna

I wtedy CIAŁO przejmuje funkcje tej... no... Do diabła! Ciało staje się duszą! A ciała już tak łatwo zignorować się nie da! Prawda, panie Senso? I trudno o nim zapomnieć! Zwłaszcza jak boli!

SENSO

Trudno... jak boli.

(z udręką)

Kiedy się to wszystko skończy?

Mężczyzna

(nie rozumie)

Co? Co miałoby się skończyć?

SENSO

Ten... proces.

Mężczyzna

(radośnie)

Nigdy! On się nigdy nie skończy! Będzie trwać w nieskończoność!

(w euforii)

I to jest w nim właśnie najcudowniejsze!

(ekstaza)

Po panu przyjdą następni, i jeszcze następni, coraz doskonalsi, coraz...

SENSO

(jęczy w bandażach)

Do-skona-lsi...

Mężczyzna

Wpadłem, żeby to panu powiedzieć!

(zbiera się do wyjścia)

Mój Boże! Nie wierzyłem, że kiedyś to sam, na własne oczy... No, nie zabieram już panu więcej cennego czasu! Niech pan wypoczywa! I proszę pamiętać: w żadnym wypadku nie może pan przeszkadzać! Nie przeszkadzać!

Wersja sceniczna

[Strona tytułowa/ Copyright]

1. [scena 1]

2. [scena 2]

3. [Scena 3]

4. [scena 4]

5. [scena 5]

6. [scena 6]

7. [scena 7]

8. [scena 8]

9. [scena 9]

10. [scena 10]

11. [scena 11]

12. [scena 12]

13. [scena 13]

14. [scena 14]

15. [scena 15]

16. [scena16]

17. [scena 17]

18. [scena 18]

19. [scena 19]

20. [scena 20]

21. [scena 21]

22. [scena 22]

Epilog 23. [scena 23]

Epilog 24. [scena 24]

Do ciemnego pokoju

wchodzi Greta,

w rękach trzyma miskę z mlekiem

Nie zapalając światła, podchodzi do kanapy, na której leży Senso

Smuga światła wpada przez uchylone drzwi z przedpokoju.

Greta

Braciszku? Śpisz?

SENSO

(otwierając oczy)

Nie... Nie...

Greta

Napij się trochę mleka. Od dwóch dni nic nie jesz i nie pijesz.

Senso próbuje napić się mleka z miski, ale płyn wypływa mu z ust.

SENSO

Nie... Nie mogę.

Greta

Dlaczego?

SENSO

Dlaczego? Sam sobie zadaję to pytanie. Dlaczego ja? Rozumiem, że czarownik Wombatta... Czarownikowi coś takiego mogło się przytrafić, ale ja? Jestem urzędnikiem bankowym...

Greta

Co ci jest, Gregor?

SENSO

(mówi z trudem)

Chodzi o zło, Greta, o całe to zło, które się dzieje wokół...

Greta

Ktoś ci zrobił coś złego?

SENSO

Nie, nie! Nie mnie! Nie bezpośrednio... ale, wiesz, kiedy coś się przytrafia innym, coś strasznego, to ja cierpię, tak jakbym tam był... Jakby to mnie samemu...

Greta

(z nabożnym zdumieniem)

Więc ty tak cierpisz z powodu zła, które dotyka innych?!

SENSO

Właśnie! Właśnie tak! Nikomu o tym nie mówiłem, ale tobie chyba mogę, co?

Greta

Oczywiście, jestem przecież twoją siostrą.

SENSO

A teraz jeszcze, w dodatku, nie mogę jeść? Czy ludzie jeszcze umierają z głodu, Greta?

Greta

Tak, ciągle o tym mówią w „Informacjach”. O mój Boże! Gregor! (chwyta go za obandażowane ręce i przytula do siebie. Jej głos drży ze wzruszenia) Wybacz mi!

SENSO

Co mam ci wybaczyć?

Greta

Bo ja... w ogóle nie myślałam, że interesują cię inni ludzie! Ty zawsze tylko komputer i te liczby... A teraz nagle... mówisz mi to wszystko... Och, Gregor! Ty... ty... jesteś wspaniały! Cudowny! Święty! Jak Chrystus, który wziął na siebie grzechy świata! I tyle jest w tobie współczucia...

Senso jednym uderzeniem wytrąca Grecie miskę z rąk.

Miska spada z hukiem na podłogę, wylewa się mleko. Przestraszona i zdumiona Greta patrzy na brata.

Senso musi być bardzo zdenerwowany, bo oddycha szybko, a z jego ust wydobywa się dziwny pisk.

SENSO

Nic nie zrozumiałaś! Nic! Nie jestem wspaniały! Nie jestem święty! Gówno mnie obchodzą topielcy z Meksyku! Albo trzęsienie ziemi na Tajwanie! Albo jacyś... poparzeni górnicy! Wcale... nie... im... współczuję! Ja... ja współczuję... współczuję

(zanosi się szlochem)

sobie! Bo MNIE to wszystko dotyka! Mnie... mnie... To JA cierpię! I to ja teraz umieram z głodu! Nie ty, Greta! Nie Gonzalo! Ale ja... ja...

(krztusi się łzami)

Greta podnosi miskę z podłogi.

Greta

Uspokój się!

SENSO

Czy ty w ogóle wiesz, jaki to ból? Nie wiesz! Nie wiesz! Czy topiłaś się w rzece błota? Czy leżałaś przywalona gruzami dziesięciopiętrowego wieżowca? Czy gaz w kopalni poparzył ci ręce?

Greta

Nie musiał, Gregor! Nie musi poparzyć mi rąk, żebym wiedziała, jak to jest!

SENSO

(szlocha)

Ale nie tak jak ja! Jak ja...

Greta

Nie tak jak ty.

SENSO

Ja... tylko... sobie...

Greta

Ja też tobie współczuję, Gregor!

(ze smutkiem)

Współczuję ci...

Senso szlocha. Greta układa go na poduszkach. Jeszcze tylko parę konwulsji, wysuszone palce prostują się i kurczą, Senso tężeje i zastyga nieruchomo. Greta siedzi przy nim w ciemnościach, ale Senso już się nie porusza.

"Przemiana 1999/ Lidia Amejko"

"Przemiana 1999/ Lidia Amejko" · Wersja dla teatru TV

"Przemiana 1999/ Lidia Amejko" · Wersja sceniczna

Wersja dla teatru TV

Wersja sceniczna